آیت‌الله منتظری

می‌گفت از نظر علمى بسیار قابل اهمیت هستند، دقیقاً نظرم نیست که این تعبیر را می‌گفت و یا گفتند که افکار علمى آنها را نمی‌شود تغییر داد و یا می‌گفت بر افکار علمى خودشان بسیار مسلطند. به هر حال آنچه که در نظر دارم این بود که به عملیات آنها خیلى معتقد بود.

س ـ لازم است اطلاعات خودتان را در زمینه اقدامات على اکبر‌ ‌هاشمى رفسنجانى به نفع گروه‌ها و اعضاى آن و آیت‌الله خمینى و سایر روحانیون و طلاب در داخل و خارج به طور مشروح مرقوم نمایید.

ج ـ این جانب در این زمینه‌ها هیچ گونه اطلاعى از اقدامات ایشان ندارم که البته من با توجه به شناختى که از ایشان قبلاً به طور سطحى در قم که بودم داشتم و از این که زندان هم رفته و لکن فکر می‌کردم که ایشان چون ثروتمند شده است، از گذشته‌اش فقط علاقه مندى به آقاى خمینى را دارد و البته با این که تصورى از فعالیت‌‌‌هاى سیاسى ایشان در زمانى که با ایشان آشنا شدم نداشتم ولکین بیش از اینکه صرفاً خوشبین است و مخالف نیست تصورى نداشتم و اطلاعاتى هم نتوانسته‌ام به دست بیاورم، یعنى در این زمینه کنجکاوى هم نکرده‌ام.

س ـ دوستان و معاشرین و همفکران على اکبر‌ ‌هاشمى رفسنجانى را با مشخصات کامل و نشانى و ذکر نحوه افکار‌ ‌هاشمى رفسنجانى و دیگران معرفى کنید.

ج ـ از دوستان ایشان، که اطلاعاتم در مورد مقدار دوستیشان سطحى است، سید محمد بهشتى و مطهرى را می‌شناسم که این دو نفر را از نزدیک معاشرتى با آنها ندارم و لکن از نوشته‌‌‌هاى آقاى مطهرى نظیر سیرى در نهج البلاغه و بعضى از نوشته‌‌‌هاى دیگر ایشان و آقاى سیدمحمد بهشتى نظیر خدا از دیدگاه قرآن هیچ گونه افکار انقلابى دیده نمی‌شود بلکه دو دانشمند روشنفکر و آقاى بهشتى بیشتر عنوان روشنفکرى دارد ولکن فکر می‌کنم که حتى مخالف مبارزه باشند هرچند که تصریح نکنند و این مطلب از نوشته‌‌‌هاى آنها روشن می‌شود، به خصوص از کتاب "قیام مهدى از دیدگاه فلسفه تاریخ"، بر خلاف نظریه انقلابیون اصلاحات رفورمیستى را پذیرفته و از نقطه نظر‌‌هاى مورد اختلاف اسلام و مارکسیسم می‌داند و مطالب دیگرى از این قبیل؛ و همچنین محمد مفتح از دوستان ایشان که البته از نظر فکرى و نیز روش عملى نمی‌توان گفت داراى خط مشى پیش خود تعیین کرد‌‌هاى باشد، بلکه بیشتر و یا صددرصد تحت تأثیر افکار مطهرى و تا حدودى بهشتى است و نسبت به آقاى طالقانى و منتظرى که وضع آنها از نظر طرز تفکر شاید براى سازمان بیش از من روشن باشد، زیرا اطلاعات من از این دو نفر از یک برداشت نسبتاً دور و عمومى که هر دو علاقه مند به آقاى خمینى و مخالف وضع موجود و