صفحه ۹۴۵

که در تهران بوده‌ام در بین صحبت‌‌‌هاى ایشان دوستى ایشان را با آقاى مطهرى وسید محمد بهشتى و محمد مفتح و طالقانى و لاهوتى و بعضى از روحانیون شمیران نظیر شیخ مصطفى ملکى امام جماعت مسجد همت و سید‌‌هاشم رسولى امام جماعت امامزاده قاسم متوجه شده‌ام ولکن در مسافرت‌‌‌هاى به خارج، چون با ایشان آشنایى نداشتم نمی‌دانم با چه کسانى دوستى داشته است. مثلاً در عراق هر چند یادم نیست با افرادى که در آنجا بودند صحبتى راجع به شیخ على اکبر‌ ‌هاشمى کردند یا نه ولکن اگر هم صحبتى به میان آمده، براى من روشن نشده است که آیا با آنها ارتباطى داشته و یا فقط آنها ایشان را می‌شناخته‌اند. همچنان که خود من از زمانى که قم بودم، اسم ایشان را شنیده بودم و خود ایشان را هم دیده بودم ولکن کمترین تماس و ارتباطی. و مسافرت‌‌‌هاى خارج خودش را هم نه پیش از رفتن به من گفته بود ـ چون ارتباطمان در آن حد نبود که اگر کارى دارد با من در میان بگذارد ـ و بعد از مراجعت هم من ایشان را ندیدم، زیرا پس از آنکه بازداشت شده بود متوجه شدم که برگشته و بازداشت شده است.

س ـ لطفاً هرگونه مذاکراتى در زمینه مسائل مملکتی، انتقادات، زندان، گروه‌ها و اعضاى فعال دسته و جمعیت و گروه‌ها داشتید، به طور کامل و روشن مرقوم نمایید.

ج ـ چون ملاقات من با ایشان بسیار محدود و به جهت خاصى بود ـ که همان کمک فکرى گرفتن از ایشان در مورد مطالعه حالات چهارده معصوم علیهم السلام بود لذا فرصتى براى بحث در این زمینه‌ها نبوده است که البته چون من ایشان را از قم که اسمشان را شنیده بودم به عنوان یک روحانى طرفدار آقاى خمینى و مبارز شنیده بودم اگر فرصتى می‌شد و ملاقات‌ها ادامه می‌داشت شناخت من از ایشان با طرز تفکر خودم حتماً زمین‌‌هاى بود که از این گونه مسائل هم از ایشان سؤال کنم و یا خود به خود به میان می‌آمد. و چه بسا هم در این چند ملاقات صحبت‌‌‌هاى جزئى و پراکنده‌اى هم شده باشد. گه چون قابل توجه و مشخص و با برنامه نبوده است چیزى در نظرم نیست.

س ـ مذاکرات خودتان را که با على اکبر‌ ‌هاشمى رفسنجانى در زمینه مبارزه (مبارزه مسلحانه)، روحانیون مخالف در خارج و داخل کشور داشته اید مشروحاً با قید علت و هدف و انگیزه بنویسید.

ج ـ در مورد مبارزه، گفت و گویى با ایشان نداشته، اعم از لزوم مبارزه و یا کیفیت آن و یا هر گونه صحبتى در این جهت و در مورد روحانیون می‌دانستم که ایشان از علاقمندان آقاى خمینى است، ولى در مورد ایشان صحبتى با من نداشته، ولى در مورد آقاى منتظرى نظرم هست که می‌گفت روحانى با اخلاص و بی‌آلایشى است و در مورد آقاى مطهرى و سید محمد بهشتى

ناوبری کتاب