آیت‌الله منتظری

مردم پس از آزادى از زندان را بیان و دیدارکنندگان را نزدیک یکصدهزار نفر ذکر کرده که پس از یک راهپیمایى طولانى براى بازدید و عیادت ایشان به منزلشان در خیابان چهارمردان قم رفته‌اند. آیت‌الله منتظرى پس از آزادى از زندان ضمن اینکه آزادى خود را مدیون ملت بزرگ و مبارز ایران می‌‌‌‌‌‌داند از ادامة بازداشت مابقى زندانیان اظهار ناراحتى کرده و می‌‌‌‌‌‌خواهد آنها که به جرم‌‌هاى سیاسى زندانى شده‌اند آزاد شوند. ایشان عمل نکردن به قانون اساسى را دلیل اصلى مشکلات می‌‌‌‌‌‌داند به ویژه اصلى که می‌‌‌‌‌‌گوید علما و مراجع تقلید باید بر اجراى قوانین نظارت داشته باشند، (س ش 430 ـ429).

به جز دیدارهاى عمومى دیدارهاى خصوصى هم با ایشان صورت می‌‌‌‌‌‌گیرد، از جمله مادر رضایی‌ها ـ احمد، رضا و مهدى از اعضاى سازمان مجاهدین خلق که توسط نیروهاى امنیتى شاه کشته شده بودند ـ که با تعدادى از طرف سازمان مجاهدین خلق به دیدار آیت‌الله منتظرى می‌‌‌‌‌‌آیند. ایشان به آنها نصیحت می‌‌‌‌‌‌کند که خود را از مردم و جامعه جدا نکنید و از آنها می‌‌‌‌‌‌خواهد در جامعه هضم شوند این موضع به این دلیل ابراز می‌شد که تعدادى از آنها در دهة 50 کمونیست شده بودند و وجهه مردمى خود را از دست داده بودند. از آن پس آیت‌الله منتظرى برخلاف برخى که حتى مجاهدین را با نام و عنوان به حضور می‌پذیرفتند، دیگر دیدارى با اعضاى این سازمان نداشته و از ملاقات با آنها استنکاف می‌‌‌‌‌‌کند، (پانوشت س ش 430).

از جمله دیدارهاى ایشان می‌‌‌‌‌‌توان به دیدار مقامات ساواک قم اشاره داشت. در این دیدار آیت‌الله منتظرى به ساواک گوشزد می‌‌‌‌‌‌کندکه وضعیت پیش آمده فعلى را 5/3 سال قبل در بازجویی‌‌ها پیش‌بینى می‌‌‌‌‌‌کردم. سپس ایشان به توصیف آیت‌الله خمینى پرداخته ایشان را فردى قاطع ـ که اگر وظیفة شرعى تشخیص دهد ایستادگى می‌‌‌‌‌‌کند ـ که ریاست‌طلب نیست و به قانون اساسى احترام می‌‌‌‌‌‌گذارد دانسته ولى ندانم‌کارى مسئولان را باعث رویة انقلابى در کشور می‌داند. هم چنین از زندانیان سیاسى باقى مانده سخن به میان آورده که گاه به دلیل یک سخنرانى یا یک اعلامیه زندانى شده‌اند. ایشان مأموران امنیتى را متهم می‌کند که مسئولان و مقام‌‌هاى بالاى کشور را در جریان حقایق امور قرار نداده‌اند و واقعیات جامعه را آن گونه که هست منعکس نکرده بلکه آن گونه که مطابق میلشان است گفته‌اند. در پایانِ گزارش، آیت‌الله منتظرى را جزو افرادى ذکر می‌‌‌‌‌‌کنند که می‌‌‌‌‌‌توان براى تعدیل آیت‌الله خمینی، با او مذاکره کرد وکمک گرفت، (غافل از این که دیگر دیر شده است و رژیم روز به روز به فروپاشى نزدیک شده است)، (س ش 454).

پیام‌‌هاى تبریک

با توجه به موقعیت و شخصیت خاص آیت‌الله منتظرى و پس از آزادى ایشان، افراد و