آیت‌الله منتظری

نجف مشاهده می‌‌‌‌‌‌کند که: "مسافرکم سالم وارد". و بدین ترتیب پس از یک سال بی‌اطلاعی‌، بی‌خبرى و نگرانى از وضعیت پسر، پدر متوجه می‌‌‌‌‌‌شود که محمد وارد نجف شده است. علاوه بر آیت‌الله منتظرى ساواک هم تا آن زمان از خروج محمد منتظرى از ایران بی‌خبر بود. ساواک که احتمال می‌‌‌‌‌‌دهد آیت‌الله منتظرى از محل اختفاى محمد مطلع است طى ملاقاتى با آیت‌الله منتظرى از ایشان می‌‌‌‌‌‌خواهد که محل مخفى شدن وى را اطلاع دهد تا رژیم در مجازات وى تخفیف قائل شود وگرنه امکان دارد که هر لحظه در درگیرى با مأموران کشته شود که در این صورت مقصر اصلى خود اوست. ساواک در حالى از این طرفند استفاده می‌‌‌‌‌‌کند که هم پدر اگر بداند محل پسر را نمی‌گوید و هم اینکه محمد خارج از کشور در حال تردد میان عراق و لبنان و سوریه است، (س ش 245 ـ 244، 248، 253 ـ 250، 260 ـ 256، 264، 280، 286، 297).

اقامت در قم، نجف‌آباد و ادامة مبارزه تا بازداشت مجدد

در فاصله میان سالهاى 1352ـ1349 آیت‌الله منتظرى حضور بیشترى در قم و تدریس و تربیت شاگرد در عین مبارزه دارد و در سالهاى 51 و 52 در نجف‌آباد اقامت بیشترى دارد و فعالیت‌‌هاى طرفداران امام خمینى و فعالیت‌هاى مبارزاتى گاه و بی‌گاه با ایشان هماهنگ می‌‌‌‌‌‌شود، (س ش 254).

ایشان مجدداً همزمان با چهارم آبان تولد شاه و برگزارى جشن‌‌ها با آن به مخالفت پرداخته و مراتب اعتراض خود به این مراسم را به مسؤولان ساواک متذکر می‌‌‌‌‌‌شود، که ساواک به ایشان تذکر شدید می‌‌‌‌‌‌دهد: شما حق ندارید در امور غیرمذهبى دخالت کنید وگرنه تحت تعقیب قرار خواهید گرفت، (س ش 263).

گذشته از آن طى چند مورد دیگر، مأموران عالى رتبه ساواک با آیت‌الله منتظرى ملاقات کرده و به ایشان در مورد ادامه رویة مبارزه‌طلبى تذکر می‌‌‌‌‌‌دهند که همراه تهدید هم هست، (س ش 288 ـ 287، 290).

فعالیت‌‌هاى آیت‌الله منتظرى در قم و نجف‌آباد در قالب‌‌هاى مختلفى ادامه می‌‌‌‌‌‌یابد که در گزارش‌‌هاى مأموران امنیتى رژیم کاملاً مشهود است، از جمله در پى توهین جمشید علم در مجلس سنا به آیت‌الله خمینى درس خود را به نشانة اعتراض تعطیل و تظاهراتى ترتیب داده می‌‌‌‌‌‌شود، (س ش 268)، به گونه‌اى که از ایشان به عنوان محرکین تظاهرات، به همراه برخى دیگر نام برده شده است، (س ش 270، 273).

طى اقامت در نجف‌آباد آیت‌الله منتظرى نماز جمعه را ـ گذشته از نظر فقهى خود مبنى بر وجوب احتیاطیِ برگزاریِ آن ـ بهترین و برترین تجمعى می‌‌‌‌‌‌داند که می‌‌توان در آن مسائل مختلف سیاسی، اجتماعى و فرهنگى را براى مردم تبیین کرد. آیت‌الله منتظرى در یکى از این خطبه‌‌هاى نماز