آیت‌الله منتظری

آزادی، محدودیت و کنترل شدید، ادامه فعالیت‌‌هاى سیاسی

آیت‌الله منتظرى در اردیبهشت 1348 آزاد می‌شوند اما این آزادى نیم بند و تحت نظر مأموران امنیتى رژیم شاه است. اولین سند در دسترس که حاکى از آزادى ایشان است مربوط به 9248 و شرکت ایشان در ختم دکتر حسن عالى در مسجد ارک است، (س ش 168ـ167).

از اسناد دیگر بدست می‌آید که پس از آزادى علاوه بر تحت نظر بودن نباید از منزل خارج شود، و مأموران در بیرون منزل ایشان مراقب و در حال کنترل هستند و حتى گاه از ورود افراد به منزل ایشان هم جلوگیرى می‌شود. اما على رغم اِعمال این محدودیت‌ها، به فعالیت‌‌هاى سیاسى خویش ادامه داده و با وجود حصر بدون اطلاع مأموران ساواک به همراه آیت‌الله ربانى شیرازى به تهران سفر و در منزل شهید سعیدى اقامت می‌گزیند که خود موجب حساسیت ساواک می‌شود، (س‌ش176ـ170)؛ کنترل‌ها ادامه می‌یابد به گونه‌اى که مسافرت ایشان به اصفهان و سپس به قم لحظه به لحظه مورد گزارش قرار می‌گیرد، (س ش 180ـ177).

آیت‌الله منتظرى پس از اقامت در قم ـ که به نظر می‌رسد محدودیت‌ها برطرف شده است ـ به تدریس و تربیت شاگرد ادامه می‌دهد و این براى یک مبارز سیاسى بسیار مهم است که فعالیت علمى و سیاسى را توأمان انجام دهد. با توجه به اینکه برخى از مدرسین قم به ویژه سطوح عالی، بعضى روش‌ها، تاکتیک‌ها و حتى به برخى مبارزات استراتژیک اعتقاد نداشتند؛ طلاب و روحانیون طرفدار مبارزه و آیت‌الله خمینی، اساتید و مدرسان مبارزى چون آیت‌الله منتظرى را در غیاب آیت‌الله خمینی، به عنوان محور انتخاب کرده و در گرد وجود این گونه اساتید اخبار، گزارش‌ها و فعالیت‌‌هاى سیاسى خود را هماهنگ می‌کردند. در مقابله با طلاب و روحانیون انقلابى که در درس آیت‌الله منتظرى تجمع دارند ساواک بدنبال آن است که درس‌‌هاى اساتید دیگرى که عقیده دارد به نوعى طرفدار آیت‌الله خمینى و مبارزه نیستند را حمایت کند تا طلاب به آنها سوى گرایش یابند، (س ش 175).

در این برهه، اسنادى وجود دارد که نشان از ادامه جلسات و رایزنی‌‌هاى مخالفین رژیم شاه دارد که در اکثرآنها آیت‌الله منتظری، آیت‌الله ربانى شیرازى و شهید سعیدى حضور دارند، و مأموران امنیتى رژیم از محتواى جلسات و مذاکرات آنان از راه‌‌هاى مختلف کسب گزارش می‌کند، (س ش 185ـ 183).