آیت‌الله منتظری

اولین بازداشت(111345) وانتقال از قم به زندان قزل‌قلعه تهران (7145) و واکنش‌‌ها

در اولین ساعات حلول سال نویِ خورشیدى سال 1345 شهید محمد منتظرى به همراه برخى دیگر هنگام پخش اعلامیه‌اى با عنوان "اعلام خطر" در حرم حضرت معصومه(س) توسط مأموران شهربانى قم دستگیرشده و تحویل ساواک آن شهر می‌شود، (س ش 52).

8 بعد از ظهر همان روز، به همراه محمد به درب منزل آیت‌الله منتظرى رفته و به بهانه ضمانت براى آزادى وى آیت‌الله منتظرى را به ساواک قم می‌برند. بازداشت محمد بهانه‌اى شد بر اجراى طرح‌‌هاى قبلى جهت بازداشت آیت‌الله منتظرى که در پى مبارزات ایشان در قم و نجف‌آباد به ویژه پس از بازداشت و تبعید آیت‌الله خمینى صورت گرفته بود. اولین کسى که به بازداشت ایشان اعتراض کرد، مرحوم آیت‌الله ربانى شیرازى بود. وى به عنوان اعتراض به بازداشت ایشان به منزل علما می‌رفت که او هم در راه بازداشت شد، (س ش54ـ52 و 60).

پس از بازداشت معظم له ـ که نقش مهمى در هدایت و محوریت مبارزات داشت و موجب نگرانى طلاب و روحانیون شد ـ طى نشستى تصمیم گرفته شد به صورت دسته جمعى به منزل علمایى چون آیات: مرعشى نجفی، شریعتمدارى و آملى بروند. عاملین و محرکین که حالا در شمار بازداشت شدگان، آیت‌الله ربانى شیرازى را هم داشتند آقایان: گرامی، کروبی، انصارى شیرازی، جعفرى گیلانی، خزعلی، محمدى گیلانی، آذرى قمی، نورى همدانی، حجتى کرمانی، محفوظى و جنتى بوده‌اند، (س ش57 ـ 55 و63).

اعلامیه‌اى که محمد منتظرى به همراهى چند نفر دیگر در حرم حضرت معصومه(س) پخش کرد و منجر به بازداشت وى و آیت‌الله منتظرى شد، نسبت به دخالت سازمان تبلیغات دینى اوقاف در امور مذهبى و حوزه‌‌هاى علمیه هشدار می‌داد. این اعلامیه دخالت‌‌هاى دولت را زمینه ساز دولتى شدن حوزه، دخالت در برنامه تحصیلى حوزه‌ها و تسخیر پایگاه ملت و روحانیت می‌داند، (س ش 58).

پس از بازرسى از منزل آیت‌الله منتظری، گزارش ساواک قم به تیمسارِ ریاست ساواک اداره کل سوم حاکى از این است که از منزل ایشان تعدادى اعلامیه مضرّه، کتاب‌‌هاى کمونیستی، روزنامه پیام دانشجو، ایران آزاد و مردم وابسته به حزب توده و جبهه ملی، سخنرانى آیت‌الله خمینى و تلگرافى با عنوان آقاى مصدق پدر ملت ایران، اسامى کسانى که وجوهات داده‌اند، مبلغى وجوهات شرعیه و چک شامل سهم امام و سادات به دست آمده که ساواک از