صفحه ۶۶

شگفت این است که در مورد کلام باری، "نزول" را به معنایی مجازی می‎گیرند که غرض، فرودآمدن از مکانی زبرین به مکانی زیرین نیست (آن چنان که در مورد باران صادق است)، بلکه فرودآمدن از مکانتی زبرین به مکانتی زیرین است (یعنی از ملکوت به ملک، یا از حقیقت به رقیقت)، اما "کلام" را معنایی مجازی نمی کنند و آن را به همان معنای الفاظ انسانی می‎گیرند. زهی ناسازگاری و بی روشی ! این نیمه راهی و نیمه کاری چرا؟ هم کلام و هم نزول را به معنای مجازی بگیرید تا گره ها گشوده شود، و یا هم کلام و هم نزول را به معنای حقیقی بگیرید تا در وادی بی پایان دشواری ها سرگردان بمانید.

بر روان امام فخررازی باید درود فرستاد که می‎گفت اینکه در قرآن آمده است که خدا حافظ قرآن است (انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون) (حجر، 9) معنای غریب و ماوراء طبیعی ندارد. همین که مسلمانان اهتمام به جمع آوری قرآن کردند، و آن را ثبت در مصحف نمودند، عین حفظ الهی است. و بر این قیاس همه امور دیگر".

پاسخ:

آنان که به (انا انزلناه) و آیاتی مشابه استناد جسته اند آیه هایی مانند (و انزلنا من المعصرات ماء ثجاجا) سوره نباء، آیه 14. را نیز به

ناوبری کتاب