صفحه ۶۲

پس خداوند و مبدأ غیبی می‎تواند متناسب با مقبول که وحی است حالت و گنجایشی را در قابل که نفس پیامبر(ص) است به وجود آورد و یا با خود همان مقبول آن حالت و گنجایش را برای او پدید آورد تا در اثر آن تحمل وحی بلند و وحی درباره هر موضوعی را داشته باشد. (انا سنلقی علیک قولا ثقیلا) .سوره مزمل، آیه 5.

چنان که گفته اند:

داد حق را قابلیت شرط نیست ____ بلکه شرط قابلیت داد اوست

"الرحمة الالهیة رحمتان: امتنانیة غیر مسبوقة بالاستعداد والقابلیة، و استحقاقیة مسبوقة بذلک ."؛حکیم ملاعلی نوری در حاشیه شرح فصوص الحکم ابن ترکه، جلد اول، ص 453. "رحمت الهی دو قسم است: رحمت امتنانی که مسبوق به استعداد و قابلیت نیست؛ و رحمت استحقاقی که مسبوق به آن است."

سخت خاک آمیز می‎آید سخن ____ آب تیره شد سر چه بند کن تا خدایش باز صاف و خوش کند ____ آن که تیره کرد هم صافش کند

ابن عربی نیز در فص شعیبی می‎گوید:

"و اذا کان الحق یتنوع تجلیه فی الصور فبالضرورة یتسع القلب و یضیق بحسب الصورة التی یقع فیها التجلی الالهی فانه لایفضل من القلب شی عن صورة ما یقع فیها التجلی فان القلب من العارف او

ناوبری کتاب