صفحه ۶۱

امکان گسترش قابلیت قابل و گنجایش آن برای مراتب برتر

ممکن است گفته شود: با این حال نفس نبوی به اندازه گنجایش خود وحی را می‎پذیرد و هر فیضی به اندازه قابلیت مستفیض و دریافت کننده آن، تنزل و محدودیت می‎یابد: (و انزلنا من السماء ماء فسالت اودیة بقدرها) سوره رعد، آیه 17. (و ان من شیی الا عندنا خزائنه و ما ننزله الابقدر معلوم) سوره حجر، آیه 21. و "حصار طاقت را هیچگاه هیچ کس نمی تواند بشکند."

اما پاسخ این است که: هرچند نزول وحی و کشف، مشروط به وجود نفس مستعد نبوی و شخص مکاشف است ولی همان طور که اشاره شد وحی و کشف از سنخ علم و امری مجرد است و محدودیت هایی که از ناحیه قابل برای امور مادی وجود دارد آن چنان برای امور مجرد به ویژه علم وجود ندارد؛ بلکه خود امور مجرد می‎توانند به لحاظ احاطه وجودی که دارند. قابلیت و ظرفیت دریافت کننده را توسعه دهند. از این رو است که صاحب ولایت، امیرمؤمنان علی (ع) فرمودند: "کل وعاء یضیق بما جعل فیه الا وعاء العلم فانه یتسع به"؛نهج البلاغه، حکمت 205. "هر ظرفی به واسطه آنچه در آن نهاده شده تنگ می‎شود مگر ظرف علم، زیرا آن به واسطه علم گسترش می‎یابد."

ناوبری کتاب