آیت‌الله منتظری

پیامبر(ص) هم فرو آورد و آن را در آنجا به گونه ای ممثل کند که در خور فهم همگان گردد؟ مگر هنر و قدرت پیامبر(ص) در این زمینه و در محدوده وحی بیشتر از مبدأ غیبی وحی است ؟ مگر آن مبدأ از تصاویر و دانشی که پیامبر(ص) دارد و فرهنگ مردمی که وحی برای تکامل آنان تحقق یافته، ناآگاه است ؟ به ویژه با فرض اینکه پیامبر، سابق بر آن امی و درس ناخوانده و تعلیم نایافته از ادبیات عربی و غیر آن باشد.

فراتری پیامبر(ص) از جبرئیل در قوس صعود

البته این امر منافاتی هم با این ندارد که پیامبراکرم (ص) به لحاظ ارتقاء و تکاملی که در قوس صعود پیدا کرده است در غیر از محدوده و هنگامی که به او توسط ملک و جبرئیل وحی گردد مقامی فراتر از جبرئیل داشته باشد به حدی که جبرئیل هم به او می‎گوید: "رو رو من حریف تو نیم" و "لودنوت أنملة لاحترقت". زیرا اندام وجودی پیامبر(ص) و شخص مکاشف به لحاظ حالات گوناگونی که برایش به وجود می‎آید قبض و بسط دارد. پس آن نیروی غیبی که بر صدر و ذیل نظام آفرینش احاطه دارد می‎تواند آن معنای عقلی را چنان ماهرانه در سطح فهم همگان نزول دهد که همان متن و مرتبه تنزل یافته آن هم که در دسترس مردم قرار می‎گیرد سکوی پرش تأویل و دسترسی به باطن و مضمون عمیق آن متن گردد و قوس صعود وحی از این طریق برای کسی که مانند اولیای بزرگ الهی هنر تأویل و عبور از آن را داشته باشند، طی گردد.