آیت‌الله منتظری

پاسخ:

خداوند هرچند به لحاظ مرتبه ذات خویش، اراده متجدده که مستلزم مادی بودن محل اراده است ندارد، ولی می‎تواند به لحاظ مرتبه فعل خود در عالم مادی اراده متجدده داشته باشد و گرد اراده متجدده او در مرتبه فعل هم ردای کبریائی ذات او را غبار آلود نمی کند؛ همان طور که علم او در مرتبه فعل و عالم مادی می‎تواند متجدد و حادث باشد؛ چنان که فرمود: (حتی نعلم المجاهدین منکم والصابرین) سوره محمد، آیه 31. و (لیمیز الله الخبیث من الطیب) .سوره انفال، آیه 37. و همان گونه که پیش از این گفته شد وحی و رفت و آمد جبرئیل (ع) برای پیام آوردن درباره حوادث دنیوی و مادی در عالم ماده رخ نمی دهد؛ چنان که عبارت منقول از فصوص الحکم نیز تصریح بر این داشت که وحی و نزول ملک در عالم مثال تحقق می‎یابد. و عالم مثال که در آن کشف صوری و وحی مرحله پائین پدید می‎آید و نیز عالم عقل و مافوق آن که در آن کشف معنوی و وحی برتر حاصل می‎شود، همه از عوالم ماوراء طبیعت و طبعا از تجدد و تغیر و حدوث زمانی مبرا می‎باشند و اراده متجدده نسبت به آنها معنا ندارد؛ هرچند ممکن است موضوع وحی و انصراف نفس نبوی از نشئه طبیعت و توجه او برای دریافت وحی و همچنین ابلاغ وحی، از امور متجدد دنیوی و مادی باشد؛ ولی نه موضوع وحی و نه انصراف نفس پیامبر از عالم