صفحه ۱۷۵

افاعیلها غیر مستبعد عن المشاعر الحسیة علی أنا لم ننکر ان یکون لاعداد منها قریبة الدرجة الی اوائل رتبة الانسانیة حشر الی بعض البرازخ السفلیة الاخرویة".

"برای هر حیوانی فرشته ای است که به آن الهام می‎کند و راهنمائی است که آن را به خصوصیات کارهای شگفتش راهنمایی می‎نماید؛ چنان که در سخن خداوند متعال است که: (و اوحی ربک الی النحل) . و بعضی از افعال حیوانات از قوای ادراکی حسی آنها بعید نیست، علاوه بر اینکه ما انکار نداریم که برای شماری از حیوانات که درجه ای نزدیک به آغازین درجه انسانیت دارند (و دارای تجردی برزخی هستند) بازگشتی به برخی از برازخ پائین اخروی باشد".

مستفاد از سخن او این است که حتی وحی بر زنبور هم به لحاظ تجرد برزخی نفس زنبور است، و حیواناتی که بهره ای از این گونه تجرد دارند می‎توانند به برزخ های پائین آخرت راه یابند.

و در همان کتاب در مشهد دوم، شاهد اول، اشراق پنجم، اشاره دارد که وحی بر آسمان که آیه شریفه: (و أوحی فی کل سماء أمرها) سوره فصلت، آیه 12. به آن متعرض شده است به لحاظ نفس سماوی آسمان می‎باشد که امری مجرد است.

و همان طور که پیش از این هم گفته شد وحی، القاء علم از بالا به

ناوبری کتاب