صفحه ۱۴۱

بی سبب است و خود دلیل خود است. "یا من دل علی ذاته بذاته و تنزه عن مجانسة مخلوقاته". و اساسا عمده کشف های صوری پیامبر(ص) آمیخته با کشف معنوی و محفوظ ماندن معنا همراه با صورت کشف شده و به اصطلاح از نوع "وحی صریح" بود؛ و در مواردی هم که معنا غائب می‎گشت و صورت آن باقی می‎ماند و از نوع "وحی صریح" نبود و طبعا محتاج به تأویل بود خود پیامبر با أول و عبور به عالم معنا که در سلسله علل عالم صورت قرار دارد و احاطه نمودن بر عالم صورت، صورت را هم به معنای متناسب خود تأویل کرده و برمی گرداند و صحت آن و مراد از آن را درمی یافت. و شاید به همین نکته اشاره دارد حضرت امام صادق (ع) که فرمود:

"ما علم رسول الله (ص) ان جبرئیل جاء من قبل الله الا بالتوفیق."؛توحید صدوق (ره)، باب 35، حدیث دوم. "پیامبر(ص) ندانست که جبرئیل از طرف خداوند آمده است مگر با موافق گردانیدن و تطبیق اسباب با مسببات".

حکیم و عارف محقق قاضی سعید قمی (ع) نیز قریب به همین معنا این حدیث شریف را شرح نموده است.

این میزان تشخیص برای خود پیامبر(ص) است که کشفیات خود را به خصوص کشفیاتی که از راه عقل صحت آن قابل اثبات نیست و میزان عقلی ندارند، مانند امور تعبدی و جزئیات مسائل معاد و امثال

ناوبری کتاب