آیت‌الله منتظری

پندار خلاقیت نفس پیامبر(ص) نسبت به صورت وحی و الفاظ آن بنابر مبنای صدرالمتألهین و پاسخ آن

ممکن است گفته شود که: طبق نظر ویژه صدرالمتألهین (ع) هرچند نفس نسبت به صورت های کلی و معقول جلوه گاه ظهور و تجلی وجودات عقلی اشیاء و مظهر آنهاست و در واقع ادراک عقلی آن صورت ها از طریق مشاهده موجودات عقلی موجود در عالم عقل و علم حضوری به آنها از راه دور است و در اثر شهود دورادور آنها مفهومی کلی از آنها در عقل مرتسم می‎گردد ولی نفس نسبت به صورت های جزئی محسوس یا خیالی که حقیقتا از یک وادی هستند خلاق و انشاء کننده می‎باشد و قیام این قبیل صورت ها به نفس قیام صدوری و قیام فعل به فاعل است نه قیام حلولی و قیام فعل و شیی به قابل، و درحقیقت نفس در پی ارتباط ابزار مادی و حواس ظاهریش با اشیاء جزئی و محسوس آماده می‎شود تا با نیروی متخیله اش در موطن و فضای خیال خود صورتی جزئی همانند صورت جزئی محسوسی که با قوه حاسه روبرو است پدید آورد تا در معرض حس مشترک باطنی مورد ادراک قرار گیرد و از آن طریق آن امر جزئی محسوس با واسطه آن صورت پدید آمده ادراک شود؛ پس بنابر این نظر، این نفس پیامبر(ص) است که به واسطه خلاقیت خود با قوه متخیله اش صورت جزئی جبرئیل (ع) یا الفاظ قرآن و مانند آن را در موطن خیال خود انشاء