عقل فعال عقل منفعل نامیده میشود، یا قوه خیال (در رتبه ای سابق تر از عقل هیولانی) نسبت به آن (عقل فعال) عقل منفعل دیگری نام میگیرد".
و صدرالمتألهین (ره) نیز در تفسیر خود، جلد یکم، صفحه 301، مینویسد:
"فتشاهد ببصر ذاتها العاقلة الصائرة عقلا بالفعل معلمها القدسی و مخرجها من حد القوة النفسانیة الهیولانیة الی حد الکمال العلمی والعقل الصوری و تستفید منه و هو فی صورته القدسیة، العلوم والاحوال کما قال تعالی: (علمه شدید القوی ذومرة فاستوی و هو بالافق الاعلی) . و ربما وصل النبی (ص) الی مقام اعلی من ان یتوسط بینه وبین المبدأ الاول والمفیض علی الکل واسطة فسمع کلام الله بلاواسطة، کما قال تعالی: (ثم دنی فتدلی فکان قاب قوسین او ادنی فاوحی الی عبده ما اوحی) .
"(نفس نبوی به خاطر شفافیت و تجرد تام) با بینائی ذات عاقل خود که عقل بالفعل گردیده است معلم قدسی خود را و کسی را که وی را از مرتبه بالقوه و هیولانی نفس به مرتبه کمال علمی و عقل صوری (بالفعل) رسانده است مشاهده میکند و از او در حالی که او در صورت قدسی خود قرار دارد علوم و حالات روحانی را بهره میگیرد، چنان که حق تعالی فرمود: (علمه شدید القوی...) . و چه بسا پیامبر(ص) به مقامی برسد فراتر از اینکه بین او و (حق تعالی که) مبدأ آغازین (هستی) و افاضه کننده بر کل (موجودات) است واسطه ای
.jpg)
