صفحه ۶۲۷

خیر و تقرب به خدای متعال محروم سازد، و با این حال اگر خواستی محرومش کنی مبادا به آبرو و حیثیت او ضربه بزنی، بلکه با زبان خوش او را بازگردانی، و اگر بتوانی بر تمایلات نفس خود غالب شوی و با وجود وسوسه شیطان باز حاجتش را برآوری، بی گمان این نشانه عزم راسخ و قدرت روحی توخواهد بود.

حق سالخورده:

حق "سالخورده" این است که حرمت پیری او را مراعات کنی و او را بر خود مقدم داری و در معاشرت با او خصمانه برخورد نکنی، در راه رفتن بر او سبقت نگیری و پیشاپیش او راه نروی، نادانش نشماری و اگر رفتار جاهلانه ای از او سرزد او را تحمل نمایی.

حق خردسال:

حق "خردسال" این است که همواره برای او رحمت باشی و در تربیت و بالا بردن فکر او تلاش کنی، از خطاهایش درگذری و بر لغزشهایش پرده پوشی نمایی، با او مدارا کنی و جرائم کودکانه اش را نادیده بگیری، از درافتادن و لجبازی با او بپرهیزی، و به گونه ای با او برخورد کنی که از گرایش به حقیقت متنفر نشده و روی نگرداند.

حق معاشر:

حق "معاشر" آن است که در معاشرت او را فریب ندهی و با وی تقلب و دورویی نکنی، به او دروغ نگویی و با او مثل دشمن رفتار نکنی، اگر به تو اعتماد کرد تا حد امکان مراعاتش نمایی، و از مجلسی که با او قرار داری برنخیزی مگر بااجازه او، لغزشهایش را فراموش نموده و کارهای نیک او را به یاد داشته باشی.

حقوق عمومی مسلمانها نسبت به یکدیگر:

در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: "بر هر مسلمانی نسبت به برادر مسلمانش سی حق ثابت است که جز ادای آن حقوق یا گذشت صاحب حق از آن راهی ندارد، و آن حقوق از این قرار است: از لغزشهای او بگذرد، هنگام اندوه و مصیبت بر او ترحم نماید، آبروی او را حفظ کند، تقاضای او را نسبت به گذشت از لغزشها اجابت نماید، عذر خواهی او را قبول کند، جلوی بدگویی و غیبت از او را بگیرد، ناموس او را حفظ نماید، پیوسته او را نصیحت نماید، دوستی خود با او را تحکیم و حفظ کند، عهد و پیمان با او را محترم شمارد، هنگام بیماری از او عیادت نماید، برجنازه او حاضر شود، دعوت و هدیه او را رد نکند و از او به واسطه احسانی که در حق او نموده تشکر کرده و هدیه اش را جبران نماید، در یاری او کوتاهی نکند، حوائج او را در حد امکان تامین

ناوبری کتاب