قسامة را به مدعی علیه (متهم) برگردانند و از او بخواهند برای اثبات بی گناهی خود به قسامة متوسل شود، پس اگر پنجاه نفر در دادگاه برای بی گناهی او قسم یاد کردند حاکم شرع حکم به برائت او میکند، وگرنه قاتل بودن او ثابت میشود.
مساله 3245- افراد قسامة لازم نیست عادل باشند، ولی بنابراحتیاط باید متظاهر به فسق نبوده و بین آنان و متهم عداوت شخصی در امور دنیوی وجود نداشته باشد.
مساله 3246- بنابرمشهور اگر افراد قسامة در طرف مدعی یا مدعی علیه به اندازه نصاب نباشند برای تکمیل عدد آن خود مدعی یا مدعی علیه و افراد موجود میتوانند به اندازه نصاب قسم یاد کنند، و در توزیع قسمها بین خود به هرشکل بخواهند میتوانند عمل نمایند. بلکه اگر غیر از مدعی و مدعی علیه شخص دیگری حاضر نباشد، خود مدعی یا مدعی علیه میتواند به تنهایی پنجاه قسم یا بیست و پنج قسم یاد کند و حاکم شرع بر طبق مفاد آن حکم میکند. وبزرگان فقها بر این مضمون ادعای اجماع کرده اند، ولی اثبات این امر در قتل نفس از طریق روایات مشکل است.
مساله 3247- برای اثبات قتل یک قسامة کافی است، هرچند اولیای مقتول متعدد باشند. ولی مدعی علیه اگر متعددباشند بنابراحتیاط برای اثبات بی گناهی هرکدام قسامة جداگانه لازم است.
مساله 3248- در قطع اعضا نیز قسامة جاری است. و بنابراحتیاط در عمد پنجاه قسم، و در خطا و شبه عمد بیست وپنج قسم یاد شود، هرچند مقتضای روایت ظریف وسائل الشیعه، کتاب القصاص، باب 11 از ابواب (دعوی القتل و مایثبت به)، حدیث 2. کفایت شش قسم است.
مساله 3249- هرگاه مدعی یا مدعی علیه زن باشد، حکم قسامة به همان صورتی که گفته شد جاری میشود، ولی افراد قسامة باید مرد باشند.
مساله 3250- اگر مدعی از حاکم شرع بخواهد که متهم به قتل را زندانی کند تا او بینه خود را حاضر نماید، بر حاکم شرع لازم است خواسته مدعی را اجابت نماید، مگر اینکه متهم کسی باشد که احتمال فرار در مورد او وجود نداشته باشد.
مساله 3251- در مواردی که هیچ یک از مدعی و مدعی علیه بینه ندارند و مدعی هم حاضر به قسم یاد کردن نیست و قسم را متوجه مدعی علیه نموده است، با قسم خوردن مدعی علیه دعوی پایان میپذیرد و در این صورت دیه مقتول باید از بیت المال پرداخت شود. همچنین در صورتی که کسی را در بیابان یا در راه عمومی و یا در اجتماعات عمومی - از قبیل اجتماع نماز جمعه یا نماز عید - کشته بیابند و متهم خاصی در بین نباشد، دیه او باید از بیت المال پرداخت شود و خون مسلمان نباید بی جهت هدر رود.
.jpg)
