صفحه ۵۶۵

در مورد خودش باشد یا کسانی که تحت ولایت اوهستند و یا نسبت به املاکی که تحت نظارت و تولیت او می‎باشد.

مساله 3112- قاضی نمی تواند قبل از مراجعه و تقاضای صاحب حق حکم صادر نماید، هرچند به آن علم داشته باشد.

مساله 3113- هر متهم حق دارد برای خود وکیلی انتخاب کند تا از او دفاع نماید. همچنین حق دارد قبل از مشورت باوکیل خود در دادگاه صحبتی نکند، مگر اینکه مستلزم تاخیر از حد متعارف باشد.

مساله 3114- تا زمانی که محکومیت متهم از راه محاکمه عادلانه ثابت نشود وی بی گناه محسوب است و هیچ گونه تعرضی نسبت به او جایز نیست.

مساله 3115- کسی که محکوم به حد یا تعزیر شده نباید بیش از مقدار معین شده مجازات شود، و نیز نباید آبرو یا مال و یا منسوبین او مورد تعدی قرار گیرند، بلکه مرتکب آن باید مجازات شود.

کیفیت قضاوت و مستندات آن:

مساله 3116- در نظام قضایی اسلام اصل اولی بر برائت و بی گناهی افراد است، مگر اینکه جرم به دلیل معتبری اثبات شود. و اثبات جرم به یکی از سه راه می‎باشد: "اقرار"، "شهادت شهود" و "قسم"، که احکام و شرایط هریک درمسائل آینده بیان خواهد شد.

مساله 3117- "اقرار کننده" باید بالغ و عاقل و دارای قصد و اختیار باشد، و چنانچه اقرار او نسبت به امور مالی است سفیه نباشد.

مساله 3118- لازم است اقرار یا شهادت شهود و یا قسم در جلسه دادگاه و در حضور قاضی و در حال عادی بدون ترس یا اکراه و یا اجبار و مانند آن صورت پذیرد، پس اقراری که خارج از دادگاه و بخصوص در حالت غیر عادی ازمتهم گرفته شود - هرچند به خط خود او و یا صدای ضبط شده او باشد - اعتباری ندارد و حکمی که مستند به آن باشدنافذ نیست.

مساله 3119- بنابراحتیاط قاضی به اتکای علم خود و بدون استناد به اقرار یا شهادت و یا قسم حکم نکند، بخصوص در حق الله محض، ولی خلاف علم خود نیز نمی تواند حکم صادر نماید. پس اگر یقین به اشتباه شهود داشته باشد یابداند منکر به دروغ قسم می‎خورد، باید حکم و فصل خصومت را به قاضی دیگر ارجاع دهد.

ناوبری کتاب