آیت‌الله منتظری

سلام کردن، جواب سلام، نگاه، توجه و خطاب - میان دو طرف نزاع مساوات را رعایت نماید، هرچند از نظر شرافت و مقام و منزلت تفاوت داشته باشند. همچنین جایز نیست به یکی از دو طرف چیزی القا کند یا روشی را یاد دهد که در غلبه او بر طرف دیگر موثر باشد.

مساله 3107- مکروه است قاضی در حال غضب یا عدم تعادل روحی از جهت تشنگی یا گرسنگی یا غصه یا غلبه درد یا خواب و یا احتیاج به قضای حاجت و مانند اینها اقدام به قضاوت نماید.

مساله 3108- سزاوار بلکه گاه واجب است قاضی با هیاتی از کارشناسان امور قضایی و احکام اسلامی مشورت نموده سپس قضاوت نماید. بلکه جایز است به طور شورایی حکم شود، به این شکل که در دادگاه علاوه بر قاضی چندمستشار قضایی که شرایط قضاوت را دارا هستند وجود داشته باشند و با دقت بر جریان کار دادرسی نظارت کنند، وحکم نهایی طبق نظر همگی یا اکثریت اعضا صادر شود.

مساله 3109- دادن رشوه به قاضی و گرفتن آن - هرچند به نام هدیه باشد - حرام است، ولی چنانچه کسی برای رسیدن به حق مشروع خود ناچار به پرداخت رشوه باشد، برای دهنده جایز و برای گیرنده حرام است. و اگر کسی گرفته باشد باید آن را به صاحبش برگرداند، و اگر تلف شده قیمت آن را بپردازد.

دادخواهی:

در طرح دعوی به کسی که ادعای چیزی را دارد و معمولا اگر ادعا را رها کند دعوی تمام می‎شود "مدعی" و به کسی که ادعا علیه او صورت گرفته "مدعی علیه" گفته می‎شود، و اگر مدعی علیه اقرار نکرده و ادعای مدعی را انکار نماید به او "منکر" می‎گویند.

مساله 3110- در امر دادخواهی تمامی افراد - از بالا ترین مقام تا پایین ترین آن - با یکدیگر یکسان و برابر هستند، بنابراین اگر کسی نسبت به یکی از مقامها یا یکی از قضات شکایتی داشته باشد، چنانچه از قضاوت محاکم رسمی رضایت دارد می‎تواند شکایت را همانجا مطرح کند، وگرنه می‎تواند به محکمه مورد توافق یکدیگر مراجعه کند.

مساله 3111- هرکسی که به نظر خود دارای حقی بوده و مدعی آن است می‎تواند - بلکه گاه واجب است - برای احقاق آن حق به دادگاه صالح مراجعه نماید، و فرقی نیست که مدعی شخص حقیقی باشد یا شخصیت حقوقی، وادعای او در برابر اشخاص حقیقی باشد یا حقوقی، ادعای حق