آیت‌الله منتظری

مساله 3023- مسلمان از کافر ارث می‎برد، ولی کافر - هرچند پدر یا پسر میت باشد - از مسلمان ارث نمی برد، خواه کافر اصلی باشد یا مرتد. بنابراین اگر مسلمانی هم وارث مسلمان و هم وارث غیر مسلمان داشته باشد همه دارایی اوبه وارث مسلمان می‎رسد، هرچند وارث مسلمان جزو دسته دوم یا سوم باشد، و اگر مسلمان هیچ وارث مسلمانی ندارد ارث او مال امام مسلمین است که در زمان غیبت به دست فقیه جامع الشرایط می‎رسد.

مساله 3024- اگر کافر بمیرد و وارث مسلمان داشته باشد همه ارث او به وارث مسلمان می‎رسد، هرچند جزو دسته دوم یا سوم باشد، ولی اگر وارث مسلمانی نداشته باشد ارث او به وارث کافر می‎رسد. لکن کافر مرتد در این جهت حکم مسلمان را دارد که ارث او به وارث کافر نمی رسد، بلکه اگر وارث مسلمان نداشته باشد ارث او مال امام مسلمین است.

مساله 3025- اگر کسی یکی از خویشاوندان خود را عمدا و به ناحق بکشد از ارث او محروم می‎شود. ولی اگر از روی خطا یا به صورت شبه عمد باشد از او ارث می‎برد، هرچند ارث بردن او از دیه قتل محل اشکال است و بنابراحتیاط باورثه دیگر مصالحه کند.

مساله 3026- قاتل گرچه خود ارث نمی برد ولی مانع ارث بردن دیگران نمی شود، بنابراین اگر به عنوان مثال فرزندی پدر خود را عمدا و به ناحق بکشد و میت فرزند دیگری نداشته باشد، هرچند خود قاتل ارث نمی برد ولی فرزندان اوارث می‎برند، و اگر کسی از دسته اول وجود ندارد دسته دوم ارث می‎برند، و اگر دسته دوم هم وجود ندارد دسته سوم ارث می‎برند.

مساله 3027- کسانی که به واسطه خویشاوندی نسبی ارث می‎برند سه دسته اند:

دسته اول - پدر و مادر و اولاد میت، و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هرچه پایین روند، هرکدام به میت نزدیکتر است ارث می‎برد، و تا یک نفر از این دسته هست دسته دوم ارث نمی برند.

دسته دوم - پدر بزرگ و مادر بزرگ هرچه بالا روند - پدری باشند یا مادری - و برادر و خواهر میت، و با نبودن خواهر وبرادر، اولاد آنان هرچه پایین روند، هرکدام به میت نزدیکتر است، و تا یک نفر از این دسته هست دسته سوم ارث نمی برند.

دسته سوم - عمو، عمه، دایی و خاله هرچه بالا روند و اولاد آنان هرچه پایین روند، و تا هنگامی که یک نفر از عموها وعمه ها و دایی ها و خاله های میت زنده باشد اولاد آنان ارث نمی برند. ولی اگر میت فقط عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد و بجز اینها وارث دیگری نداشته