آیت‌الله منتظری

مسائل ارث

مساله 3021- اسباب و موجبات ارث سه چیز است:

1 - "خویشاوندی نسبی" که خود به سه دسته تقسیم می‎شود و تفصیل آن در مساله «3027» بیان شده است.

2 - "خویشاوندی سببی" یعنی "زوجیت" که به وسیله آن زن و شوهر دائم از یکدیگر ارث می‎برند.

3 - "ولاء" که به وسیله آن کسی که بر دیگری یک نحو ولایت دارد - در صورت نبودن خویشاوندان نسبی - از او ارث می‎برد، و آن بر سه قسم است:

اول - "ولاء عتق" که به واسطه آن مولی از بنده خود که او را آزاد کرده ارث می‎برد، به شرط آنکه آن بنده خویشاوندنسبی نداشته باشد.

دوم - "ضمان جریره" یعنی اینکه انسان با کسی قرار می‎گذارد در زندگی کمک انسان و ضامن جنایات او باشد و درعوض از او ارث ببرد.

سوم - "امامت" که به واسطه آن امام مسلمین از کسی که هیچ وارث ندارد ارث می‎برد. لازم به ذکر است که موضوع عتق در این زمان منتفی شده است و ضمان جریره نیز متعارف نیست.

مساله 3022- چیزهایی که به طور کلی مانع ارث بردن انسان می‎شود عبارت است از:

الف - "بنده بودن"، پس بنده هرچند فرزند یا پدر میت باشد از او ارث نمی برد.

ب - "کفر"، پس کافر از مسلمان ارث نمی برد.

ج - "قتل عمد"، پس اگر کسی به ناحق و عمدا دیگری را کشته باشد از او ارث نمی برد.