صفحه ۵۱۶

نبرد باید اجاره آن را بپردازد.

مساله 2873- اگر کسی چیزی را غصب کند و آن چیز در دست او رشد و نمو پیدا کند، همه آن متعلق به صاحب مال است، مثلا اگر نهالی را غصب کند و در زمین خود بکارد، درخت هرچه رشد و نمو پیدا کند متعلق به صاحب نهال است و غاصب اجرت زمین را طلبکار نیست. همچنین اگر پیوندی را غصب کند و به درخت خود پیوند زند بنابر اقوی نمو و میوه آن برای صاحب پیوند است.

مساله 2874- هرگاه دو نفر با هم چیزی را غصب کنند - اگرچه هر یک به تنهایی می‎توانسته آن را غصب نماید - هرکدام آنان ضامن نیمی از مال غصب شده است، مگر اینکه آن مال غصب شده در تصرف کامل هر کدام باشد به گونه ای که هر وقت بخواهد به تنهایی بتواند در آن تصرف کند، که در این صورت بعید نیست هر کدام از آنان ضامن همه مال باشد، و صاحب مال می‎تواند از هر کدام همه مال را مطالبه کند.

مساله 2875- اگر چیزی را که غصب کرده با چیز دیگری مخلوط نماید، چنانچه جدا کردن آنها ممکن است - اگرچه زحمت داشته باشد - باید جدا کند و به صاحبش برگرداند.

مساله 2876- اگر چیزی را که غصب کرده چنان تغییر دهد که از اول بهتر شود و مالک بگوید آن را به همین صورت تحویل بده، باید به او بدهد و حق مطالبه دستمزد ندارد، بلکه بدون اجازه مالک حق ندارد آن را به صورت اول درآورد. و اگر بدون اجازه مالک آن چیز را به صورت اول درآورد بنابراحتیاط واجب باید مزد ساختن آن را هم به مالک بدهد، و در صورتی که مزد ساختن کمتر از تفاوت ساخته و نساخته باشد تفاوت قیمت را هم باید بپردازد.

مساله 2877- اگر زمینی را غصب کند و در آن ساختمان بسازد، چنانچه مالک به فروش یا مبادله آن راضی نشود وعین زمین خود را مطالبه نماید، غاصب باید ساختمان را خراب کند و زمین را به حالت اول برگرداند و تحویل صاحبش بدهد.

مساله 2878- اگر در زمینی که غصب کرده کشت کند یا درخت بکارد، کشت و درخت و محصول آنها مال خوداوست، ولی اگر مالک راضی به ماندن کشت و درخت در ملک خود نشود غاصب باید آنها را از زمین بکند، هرچندموجب ضرر او شود. و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که کشت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بپردازد، وخرابیهایی را که در زمین پیدا شده ترمیم نماید، و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اول کمتر شود باید تفاوت آن را هم بدهد. و نمی تواند

ناوبری کتاب