آیت‌الله منتظری

کند باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترک آن نباشد، بلکه صحت قسم در کار مباحی که انجام و ترک آن در نظر شرع و مردم مساوی است محل اشکال است. و اگر کاری را که برای انجام آن قسم خورده در وقت قسم انجام آن بهتر بوده ولی در وقت عمل شرعا ترک آن بهتر است، عمل به آن لازم نیست، همچنین است اگر کاری را که برای ترک آن قسم خورده در وقت قسم ترک آن بهتر بوده ولی در وقت عمل انجام آن بهترباشد.

3 - به یکی از اسامی خداوند متعال سوگند یاد کند، خواه نامی باشد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود - مانند:"الله" و "خدا" - یا نامی که به غیر خدا هم گفته می‎شود ولی به اندازه ای درباره خدا استعمال می‎شود که هرگاه آن نام برده شود ذات مقدس خدا در نظر می‎آید - مانند: "خالق" و "رازق" -، بلکه اگر به نامهایی قسم یاد کند که بدون قرینه خدا در نظر نمی آید ولی او قصد خدا را داشته باشد بنابراحتیاط باید به آن قسم عمل نماید. و در هر حال اگر به غیرخدا - مانند: "پیامبر (ص)‏" یا "امام (ع)‏" یا "قرآن" یا "کعبه" یا "مسجد" یا "جان خود" و یا "جان دیگری" - قسم خورده باشد، هرچند مخالفت آن، کار خوبی نیست ولی عمل بر طبق آن واجب نیست و کفاره ندارد.

4 - قسم را به زبان بیاورد، بنابراین اگر بنویسد یا در قلبش آن را نیت کند صحیح نیست، ولی شخص لال می‎تواند بااشاره سوگند یاد کند.

5 - عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد، و اگر هنگامی که قسم یاد می‎کند ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود یا مشقت شدید داشته باشد، از همان وقت که چنین شده قسم او به هم می‎خورد.

مساله 2853- قسم خوردن فرزند با نهی پدر یا قسم زن با نهی شوهر صحیح نیست، بلکه اگر بدون اجازه و اطلاع آنان نیز قسم یاد کنند محل اشکال است، هرچند در این صورت احوط عمل کردن به آن است، مگر اینکه پدر یا شوهر قسم آنان را به هم بزند و از عمل به آن نهی کند، یا عمل کردن زن به قسم مزاحم حقوق شوهر باشد.

مساله 2854- کفاره مخالفت با قسم سیرکردن یا پوشاندن ده فقیر و یا آزاد کردن یک بنده است، و چنانچه توان انجام هیچ کدام را ندارد باید سه روز روزه بگیرد.

مساله 2855- اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری به قسم عمل نکند کفاره براو واجب نیست، همچنین است اگرمجبورش کنند که به قسم عمل ننماید. و قسمی که آدم وسواس می خورد مثل اینکه می‎گوید: "والله الان مشغول نمازمی شوم" و به واسطه وسواس مشغول نمی شود، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند کفاره ندارد.