صفحه ۴۹۹

با هر وسیله ممکن تحقیق می‎کنند، اگر ثابت شد که زنده است باید صبر کند، و اگرثابت نشد حاکم شرع به پدر یا جد پدری شوهر دستور می‎دهد که زن را طلاق دهند، و اگر ممکن نشد خود حاکم شرع او را طلاق می‎دهد، و بنابراحتیاط واجب زن بعد از طلاق به مقدار عده وفات - یعنی چهار ماه و ده روز - عده نگه داردو بعد می‎تواند شوهر کند. و چنانچه پس از عده شوهر اول او پیدا شود حقی بر زن ندارد، و اگر در بین مقدار عده طلاق پیدا شود حق دارد رجوع کند، و اگر بعد از عده طلاق و قبل از پایان عده وفات پیدا شود احوط آن است که رجوع نکند.

مساله 2797- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده اگر بعد از عده وفات شوهر کند و شوهر اولش از سفر برگردد، باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اول حلال است، ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد باید به مقدار عده طلاق صبر کند و شوهر اول با او نزدیکی نکند، و شوهر دوم نیز باید مهر المثل - یعنی مهری مطابق مهر زنهایی که مثل او هستند - را به او بپردازد، و بنابراحتیاط در مقدار تفاوت بین مهر المثل و مهری که قرار داده اند مصالحه نمایند، ولی زن در مدت عده مخارجی از شوهر دوم طلبکار نیست و به او نیز حرام ابدی می‎شود.

مساله 2798- اگر زن یقین کند که شوهرش از دنیا رفته و بعد از تمام شدن عده وفات شوهر کند، چنانچه معلوم شودشوهر او آن وقت نمرده و بعدا مرده است باید از شوهر دوم جدا شود، و بنابراحتیاط واجب در صورتی که آبستن باشد به مقدار عده طلاق برای شوهر دوم عده نگه دارد و بعد برای شوهر اول عده وفات نگه دارد، و اگر آبستن نباشدابتدا برای شوهر اول عده وفات و بعد برای شوهر دوم اگر با او نزدیکی کرده عده طلاق نگه دارد. و در صورتی که شوهر دوم با او نزدیکی کرده دیگر نمی تواند با او ازدواج نماید.

مسائل متفرقه عده:

مساله 2799- اگر زن بگوید عده ام تمام شده با دو شرط از او قبول می‎شود:

الف - زن مورد اتهام نباشد.

ب - از طلاق یا مردن شوهر او به قدری گذشته باشد که در آن مدت تمام شدن عده ممکن باشد.

مساله 2800- زنی که با او زنا شده اگر از زنا حامله شده باشد عده ندارد و ازدواج با او جایز است، و اگر حامله نیست بنابراحتیاط عده نگه دارد و بعد ازدواج کند. و بنابراحتیاط از ازدواج با

ناوبری کتاب