آیت‌الله منتظری

پیدا کند باید با اجازه فقیه جامع الشرایط با آن معامله مجهول المالک (مالی که صاحب آن ناشناخته است) نماید. و در این مساله بین بانکهای داخلی و خارجی و دولتی و غیر دولتی فرقی وجودندارد.

مساله 2305- سپرده های بانکی اگر به عنوان قرض باشد و سودی برای آن قرار ندهند اشکال ندارد، و تصرف بانک در آن جایز است، ولی اگر برای آن سود قرار داده شود یا بر پایه سود به بانک سپرده شود اصل قرض صحیح و سود آن حرام است، و اگر قرض به شرط سود و مقید به آن باشد صحت اصل قرض نیز محل اشکال است.

مساله 2306- در قرار سودی که ربا و حرام است فرقی نیست که به صراحت قرارداد کنند یا بنای دو طرف بر گرفتن سود باشد، پس اگر قانون بانک آن است که به وامهایی که می‎گیرد سود بدهد و وام دادن به بانک بر پایه این قانون باشد، سود آن حرام ولی اصل قرض صحیح است، مگر اینکه قرض مقید به سود و ربا باشد.

مساله 2307- سپرده های کوتاه یا بلند مدت که افراد واقعا به عنوان مضاربه به بانکها یا موسسات خصوصی می‎سپارند، اگر بانکها واقعا با پول افراد تجارت نمایند و افراد ماهیانه مبلغی نه به عنوان سود ثابت بلکه علی الحساب دریافت کنند ظاهرا اشکال ندارد، ولی چنانچه بر اساس سود ثابت دریافت کنند مضاربه باطل است.

مساله 2308- گرفتن جایزه هایی که بانک برای تشویق سپرده گذاران و یا موسسات برای تشویق خریداران به وسیله قرعه کشی یا به هر صورت دیگر پرداخت می‎کنند اشکال ندارد و حلال است، مگر اینکه قرض دادن به بانک به قصدگرفتن جایزه باشد.

مساله 2309- حواله های بانکی یا تجاری که به آن "صرف برات" گفته می‎شود مانعی ندارد، پس اگر بانک یا تاجرپولی را از کسی بگیرد و حواله کند که او از بانک یا تاجر دیگر در شهر دیگر بگیرد و در مقابل این حواله چیزی به عنوان حق زحمت دریافت کند اشکال ندارد، مثلا اگر صد هزار تومان در تهران به بانک بدهد و بانک حواله دهد که شعبه مشهد صد هزار تومان به این شخص یا به شخصی که او معین می‎کند بپردازد و در مقابل این حواله بانک تهران مقداری به عنوان حق زحمت از این شخص بگیرد اشکال ندارد، همچنین است اگر بانک صد هزار تومان بگیرد و حواله دهدکه بانک مشهد مقدار کمتری - مثلا نود و نه هزار و هشتصد تومان - به طرف بپردازد و بقیه را به عنوان حق زحمت بردارد اشکال ندارد. و در این مساله فرقی نمی کند پولی را که بانک می‎گیرد به عنوان قرض باشد یا عنوانی دیگر، ولی مقداری را که بانک می‎گیرد باید عرفا بیش از حق زحمت نباشد.

مساله 2310- اگر بانک یا موسسه ای دیگر پولی را به شخصی بدهد و حواله کند که این شخص