مساله 2293- ربای قرضی ربا بر دو نوع است:(ربای در معامله) که احکام آن در مسائل (2019) تا (2027) گذشت، و (ربای قرضی) که در هر صورت حرام میباشد. به هیچ وجه حلال نمی شود، و راههایی که برای فرار از ربای قرضی در بعضی از کتابها بیان شده جایز نیست و زیاده ای که گرفته میشود حرام است.
مساله 2294- اگر انسان مبلغی پول به کسی بدهد تا در شهر دیگر از طرف او کمتر بگیرد اشکال ندارد، و این را"صرف برات" میگویند. همچنین است اگر پولی را به کسی بدهد و شرط کند همان مقدار را در شهر دیگری به او پس دهد.
مساله 2295- اگر مبلغی پول به کسی بدهد تا بعد از مدتی در شهر دیگر زیادتر بگیرد ربا و حرام است، ولی چنانچه طلبکار در مقابل زیادی جنسی به بدهکار بپردازد یا عملی انجام دهد اشکال ندارد.
احکام سفته و چک و معاملات بانکی
مساله 2296- "سفته" پول نیست و معامله بر آن واقع نمی شود، بلکه سفته نوعی برات و حواله است و بر دو قسم میباشد:
الف - سفته حقیقی، و آن سفته ای است که بدهکار در برابر بدهی خود به طلبکار میدهد.
ب - سفته دوستانه، و آن سفته ای است که شخص به دیگری میدهد بدون آنکه به او بدهکار باشد.
مساله 2297- اگر کسی بخواهد با سفته حقیقی که از بدهکار گرفته با دیگری معامله کند باید به ترتیبی که ربا لازم نیاید عمل نماید، به عنوان مثال مبلغی را از بانک یا شخص دیگر به عنوان وام بگیرد و سفته را به وام دهنده تحویل دهد و او را در وصول سفته وکیل خود نماید تا پس از وصول، طلب خود را بردارد و مبلغ اضافه را نیز به عنوان کارمزدحساب کند، به شرط اینکه مبلغ باقیمانده عرفا در حد کارمزد باشد، نه اینکه خواسته باشد با این عنوان از ربا فرار کند.پس اگر به این ترتیب عمل نکرده و مبلغی را که کمتر از مبلغ سفته است از شخص ثالث قرض نماید و مبلغ سفته را به شخص ثالث حواله بدهد ربا و حرام است، و اگر مبلغ سفته را به دیگری به مبلغ کمتر بفروشد صحت آن محل اشکال است.