نماید، مگر اینکه بدهکار به هیچ وجه توان پرداخت آن را نداشته باشد و غیر از منزل مسکونی و وسایل زندگی در حد متعارف و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد چیز دیگری نداشته باشد، که در این صورت طلبکار باید صبر کند تا بدهکار قدرت پرداخت راپیدا کند. همچنین است اگر وام دارای مدت بوده و مدت آن رسیده باشد و بدهکار به هیچ وجه توان پرداخت آن رانداشته باشد.
مساله 2278- اگر طلب مدت نداشته یا مدت آن رسیده باشد و طلبکار آن را مطالبه نماید، چنانچه بدهکار بتواند بایدفورا بپردازد، و اگر در بازپرداخت بدهی خود عمدا کوتاهی کند گناهکار است و حاکم شرع او را وادار به پرداخت میکند.
مساله 2279- اگر بدهی مدت دار باشد و پیش از پایان مدت بدهکار بمیرد، بدهی او بدون مدت میشود و با مطالبه طلبکار ورثه او باید فورا پرداخت نمایند، ولی اگر طلبکار پیش از سررسید طلبش بمیرد، از بین رفتن مدت آن محل اشکال است و بنابراحتیاط مصالحه کنند.
مساله 2280- کسی که نمی تواند بدهی خود را بپردازد اگر کاسب است باید برای پرداخت بدهی خود کسب کند، واگر کاسب نیست چنانچه بتواند کاسبی کند و موجب حرج و مشقت برای او نشود بنابراحتیاط واجب باید کسب کند وبدهی خود را بپردازد.
مساله 2281- اگر بدهکار نتواند بدهی خود را بدهد و یا به عسرت و سختی بیفتد مطالبه آن حرام میباشد، بلکه واجب است تا هنگام توانایی به او مهلت دهند.
مساله 2282- اگر بدهکار به طلبکار خود دسترسی نداشته باشد، چنانچه امید به پیدا کردن او یا وارث او ندارد باید بااجازه حاکم شرع طلب او را از طرف طلبکار به عنوان صدقه به فقیر بدهد، و در فقیر شرط نیست که سید نباشدهرچند احوط است، مگر اینکه خود طلبکار نیز سید باشد. و اگر پس از صدقه دادن او را پیدا کند واجب نیست دوباره طلب را بپردازد، و در صورتی که طلبکار به صدقه راضی نشود بنابراحتیاط حاکم شرع طلب او را از بیت المال جبران نماید.
مساله 2283- اگر مال میت بیشتر از خرج واجب کفن و دفن و بدهیهای او نباشد، باید مالش را به همین مصرفهابرسانند و به وارث او چیزی نمی رسد.
مساله 2284- اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره و یا چیزهای مثلی (چیزهای مثلی) به پول، پارچه، گندم، برنج و امثال اینها گفته میشود که افراد و اجزای مساوی آن در ارزش با یکدیگر مساوی هستند، در مقابل ( چیزهای قیمی) که چنین نیستند و ارزش آنها تفاوت دارد. دیگری از این قبیل را قرض بگیرد و قیمت آن ترقی یا تنزل کند، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس دهد کافی است،
.jpg)
