صفحه ۳۹۰

خواهند شد، و اگر باغبان بمیرد مساله دو صورت دارد:

الف - چنانچه در متن قرارداد مباشرت شخص باغبان شرط نشده باشد، قرارداد به هم نمی خورد و وارثان وی جانشین اویند، و در صورتی که وارثان خودشان عمل را انجام ندهند و اجیر هم نگیرند و اجبار آنها هم ممکن نباشد، حاکم شرع از مال میت اجیر می‎گیرد و حاصل را میان ورثه میت و مالک تقسیم می‎کند.

ب - چنانچه در ضمن عقد شرط کرده باشند که خود او درختها را تربیت کند، مالک می‎تواند قرارداد را به هم بزند ودستمزد باغبان را برابر عرف بپردازد یا رضایت دهد وارثان او یا کسی که آنها اجیرش می‎کنند درختها را تربیت نماید.

مساله 2189- از هنگامی که محصول نمایان می‎شود باغبان مالک سهمیه خود می‎گردد، بنابراین چنانچه بعد از آن وقبل از تقسیم بمیرد - حتی اگر مساقات به دلیل شرط مباشرت خود عامل باطل شود - سهم وی به وارثش منتقل می‎شود.

مساله 2190- کارهایی نظیر احداث راه آب، دیوارکشی و نصب موتور که معمولا در هر سال تکرار نمی شود - درصورتی که در قرارداد شرط نشده باشد - به عهده مالک باغ می‎باشد، و کارهایی نظیر اصلاح درختان، کندن علفهای هرزه و آبیاری که طبق معمول هر سال تکرار می‎شود - در صورتی که در قرارداد شرط نشده باشد - به عهده باغبان می‎باشد.

مساله 2191- اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می‎آید مال هر دو باشدبنابرمشهور معامله باطل است، و این معامله را "مغارسه" می‎نامند، پس اگر درختها مال صاحب زمین بوده بعد ازکاشت و تربیت هم از آن اوست، و کسی که آنها را تربیت کرده است اگر به امر مالک آنها را تربیت کرده باشد مالک بایدمزد او را بدهد، همچنین است اگر به گمان صحیح بودن معامله آنها را تربیت کرده باشد. و اگر درختها مال کسی بوده که آنها را کاشته و تربیت کرده است بعد از تربیت هم مال اوست و می‎تواند آنها را بکند، ولی باید گودالهایی را که به واسطه کندن درختها پیدا شده پر نماید، و اجاره زمین را از روزی که درختها را کاشته به همچنین مالک هم می‎تواند او را مجبور نماید که درختها را بکند، و اگر مالک صاحب زمین بدهد. درختها را بکند و به واسطه کندن او عیبی در آنهاپیدا شود بنابراحتیاط باید تفاوت قیمت آن را به صاحب درختها بدهد، و نمی تواند او را مجبور نماید که با اجاره یابدون اجاره درختها را در زمین باقی بگذارد.

ناوبری کتاب