صفحه ۳۷۰

مسائل احتکار و قیمت گذاری

"احتکار" آن است که کالایی که شدیدا مورد نیاز مردم است به انگیزه گرانتر شدن از دسترس خرید آنان دور نگاه داشته شود، به شکلی که مردم از این ناحیه در مضیقه و سختی قرار بگیرند، خواه قصد ضرر زدن به آنان در بین باشد یا نه.احتکار در روایات زیادی مورد مذمت شدید قرار گرفته، و شخص محتکر ملعون و خطاکار و خائن و در حد قاتل شمرده شده است. مطابق بعضی از روایات محتکر از پناه خداوند متعال خارج شده و از نعمتهای الهی محروم می‎شودوسائل الشیعه، کتاب التجاره، باب 27 از ابواب (آداب التجاره)، احادیث 1و3و6و11و13. .

مساله 2084- ظاهرا حرام بودن احتکار در زمان ما منحصر به گندم، جو، خرما، کشمش و روغن زیتون نیست، بلکه شامل هر نوع کالا و خدمتی است که شدیدا مورد نیاز مردم باشد و از نبود آن در مضیقه قرار گیرند. و امور ذکر شده درروایات از آن جهت است که در گذشته بیشتر آنها شدیدا مورد نیاز مردم بوده اند.

مساله 2085- اگر کالایی را به انگیزه گرانتر شدن از دسترس مردم دور نگاه دارد ولی آن کالا توسط دیگران به مردم عرضه می‎شود و به گونه ای نیست که آنان در مضیقه و سختی قرار گیرند، در این صورت احتکار صادق نیست.

مساله 2086- اگر کالایی را برای رفع نیازهای شخصی خود و خانواده اش از دسترس خرید ه مردم دور نگاه دارد و به جهت کمیاب شدن قیمت آن گرانتر شود ظاهرا اشکال ندارد.

مساله 2087- تشخیص اینکه دور نگاه داشتن کالایی از دسترس خرید مردم از مصادیق احتکار است یا نه، به عهده حکومت صالح در هر زمان می‎باشد.

مساله 2088- حکومت صالح می‎تواند محتکر را به عرضه نمودن کالای مورد احتکار و فروش آن بدون اجحاف ملزم نماید، و چنانچه محتکر از عرضه نمودن کالا امتناع نماید، حکومت صالح می‎تواند علاوه بر تعزیر عادلانه او کالای احتکار شده را به فروش برساند و پول آن را به صاحبش بپردازد.

مساله 2089- حکومت صالح می‎تواند محتکر را علاوه بر تعزیر بدنی - مانند زندان و شلاق - تعزیر مالی نیز بنماید، وتشخیص اینکه کدام یک موثرتر است با حاکم شرع جامع الشرایط می‎باشد.

مساله 2090- حکومت صالح از احتکار کالاهای ضروری جلوگیری می‎کند، ولی صاحب کالا

ناوبری کتاب