صفحه ۳۴۷

رعایت مراتب دفاع کند، هرچند به کشته شدن مهاجم بینجامد.

مساله 1965- اگر هنگام دفاع با رعایت مراتب آن به شخص تجاوزگر زیان مالی و جانی یا نقص عضو وارد شود، دفاع کننده ضامن نیست، ولی اگر درجات خفیفتر یا فرار میسر بوده و با این حال به مراحل بالاتر و شدیدتر عمل نموده باشد بنابراحتیاط ضامن است. و در هر صورت اگر از سوی تجاوزگر به دفاع کننده خسارتی برسد، شخص مهاجم ضامن است.

مساله 1966- اگر انسان به گونه ای بر مهاجم پیروز شود که وی دیگر توان تهاجم نداشته باشد، دفاع کننده حق زدن یازخمی کردن و یا کشتن وی را ندارد، بلکه تعزیر او با حاکم شرع است.

مساله 1967- کسی که مرد بیگانه ای را با همسر یا دختر یا یکی از زنان خویشاوند خود بیابد، چنانچه او قصد تجاوزبه آنان را داشته باشد، باید به هر شیوه ممکن از حریم آنان دفاع نماید، هرچند به کشته شدن تجاوزگر بینجامد، بلکه باید از تجاوز به ناموس مسلمانان دیگر هم دفاع کند. و در هر حال رعایت مراتب دفاع لازم است، و با رعایت مراتب انسان ضامن خسارت او نیست، ولی اگر با وجود مراتب پایین تر دست به کار شدیدتر بزند بنابراحتیاط ضامن است.

مساله 1968- اگر کسی برای آگاهی بر ناموس یا اسرار شخصی افراد یا برای دیدن بدن نامحرم - به طور عادی یا بادوربین و نظایر آن - به درون خانه های مردم نگاه کند، باید در مرحله اول او را نهی کرد، و در صورت ادامه دادن بارعایت مراتب از او جلوگیری نمود، گرچه به مجروح یا کشته شدن او بینجامد.

مساله 1969- دفاع از جان خود و بستگان جایز بلکه گاهی واجب است، هرچند احتمال دهد یا یقین کند که در این راه کشته می‎شود. ولی در دفاع از مال اگر یقین به کشته شدن دارد دفاع واجب نیست، بلکه احتیاط در ترک آن است.

مساله 1970- اگر انسان گمان کند شخصی قصد هجوم به جان یا مال و یا ناموس وی را دارد و در مقام دفاع خسارتی به مهاجم برساند و بعد معلوم شود اشتباه کرده گناهکار نیست، ولی ضامن خسارتی که وارد نموده می‎باشد.

مساله 1971- اگر حیوان درنده ای که متعلق به دیگری است به انسان حمله کند انسان حق دارد از خود دفاع نماید، وبا رعایت مراتب اگر به حیوان خسارتی وارد شود ضامن نیست، مگر در موردی که انسان متجاوز باشد.

ناوبری کتاب