صفحه ۳۲۶

می‎تواند عوض آن را از او بگیرد و به مستحق بدهد، و یا اینکه از مال خودش زکات را بپردازد، ولی اگر به غیر عنوان زکات به او داده، نمی تواند چیزی از او بگیرد وباید از مال خودش زکات را به مستحق بدهد.

مساله 1853- انسان می‎تواند از سهم سبیل الله زکات، قرآن یا کتابهای دینی و یا علمی که مورد نیاز جامعه اسلامی است بخرد و وقف نماید، اگرچه بر فرزندان خود یا بر کسانی وقف کند که خرج آنان بر او واجب است. ولی احتیاطواجب آن است که تولیت وقف را به حاکم شرع جامع الشرایط یا نماینده او بسپارد.

مساله 1854- انسان نمی تواند از زکات ملک بخرد و بر اولاد خود یا بر کسانی که مخارج آنان بر او واجب است وقف نماید تا منفعت آن را به مصارف خود برسانند.

مساله 1855- به کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می‎تواند برای معاش خود کسب کند می‎توان زکات داد، و ملاک آن تحصیل علومی است که نافع باشد و فرا گرفتن آنها حرام نباشد.

مساله 1856- فقیر می‎تواند از سهم فقرا برای رفتن به حج و زیارت و مانند آن زکات بگیرد، به شرط آنکه جزو مخارج متعارف او باشد. ولی اگر به مقدار خرج متعارف سالیانه اش زکات گرفته باشد بنابراحتیاط برای زیارت و مانند آن ازسهم فقرا نمی تواند زکات بگیرد، اما از سهم سبیل الله مانعی ندارد، هرچند خلاف احتیاط است.

مساله 1857- مستحب است زکات شتر و گاو و گوسفند را به فقرای آبرومند بپردازد، همچنین مستحب است دردادن زکات خویشان خود را بر دیگران، و اهل علم و کمال را بر غیر آنان، و کسانی را که اهل درخواست و سوال نیستندبر اهل سوال مقدم بدارد، ولی اگر دادن زکات به فقیری از جهت دیگر بهتر باشد مستحب است زکات را به او بدهد.

مساله 1858- بدهکاری که توان بازپرداخت بدهی مشروع خود را ندارد - گرچه توان تامین مخارج سالیانه خود راداشته باشد - می‎توان بدهی او را از زکات پرداخت کرد، ولی باید مالی را که قرض کرده در معصیت خرج نکرده باشدیا اگر در معصیت خرج کرده از آن توبه کرده باشد. و اگر مخارج سالیانه خود را دارد، بهتر است قرض خود را ازموجودی بدهد و برای مخارج خود زکات بگیرد.

مساله 1859- مسافری که خرجی او تمام شده یا وسیله نقلیه او از کار افتاده، چنانچه برای کار حرامی سفر نکرده و نیزخود سفر حرام نباشد و نتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی خود را به

ناوبری کتاب