صفحه ۳۰۹

دارد، و "علس" که شبیه گندم است و نیز زکات "برنج"، "ذرت" و "سایر حبوبات" مطابق شرایط و نصاب "گندم و جو" پرداخت شود، بلکه شاید بتوان گفت موضوع زکات وسیع تر از موارد مذکوره می‎باشد و حاکم اسلامی با در نظر گرفتن کمبودهای اقتصادی و نیز ثروت و درآمد عمومی، برحسب نیاز زکات را در اموال مردم قرار می‎دهد و در نتیجه مالیاتها به عنوان زکات واجب دریافت می‎شود.

نیت زکات:

مساله 1749- در پرداخت زکات نیت لازم است، و از آنجا که یک واجب عبادی است زکات دهنده باید با قصد قربت و انجام فرمان خداوند آن را پرداخت نماید.

مساله 1750- زکات دهنده باید هنگام نیت نوع آن را که "زکات مال" است یا "زکات فطره" معلوم کند، ولی اگر مثلازکات گندم و جو بر او واجب باشد لازم نیست معین کند که زکات گندم را می‎پردازد یا زکات جو را.

مساله 1751- کسی که وکیل در پرداخت زکات دیگری شده، همین که به قصد نیابت از آن شخص زکات را پرداخت کند کافی است، به شرط آنکه مالک نیز قلبا به نیت خود باقی باشد.

مساله 1752- اگر مالک یا وکیل او بدون قصد قربت زکات را به فقیر بدهد و پیش از آنکه آن مال از بین برود شخص مالک نیت زکات نماید کفایت می‎کند.

مساله 1753- اگر مالک از پرداختن زکات امتناع نماید و اجبار او نیز بر ادای آن ممکن نباشد، حاکم شرع هنگام برداشتن زکات از مال او قصد زکات نماید تا بر ذمه او چیزی باقی نماند.

شرایط واجب شدن زکات:

مساله 1754- شرایط زکات دو نوع است:

الف - "شرایط عمومی" که مربوط به تمام موارد زکات می‎باشد و عبارت است از:

1 - "مالک بودن" نسبت به مورد زکات، که در مورد "غلات اربعه" باید هنگام تعلق زکات مالک آنها باشد و در مورد"انعام ثلاثه" و نیز "نقدین" باید یازده ماه مالک آنها باشد.

2 و 3 و 4 - صاحب مال "بالغ"، "عاقل" و "آزاد" باشد، پس کسی که هنگام تعلق زکات یا - در مواردی که سال معتبراست - در تمام سال بالغ یا عاقل و یا آزاد نباشد زکات بر او واجب نیست.

5 - قدرت تصرف در مال خود را داشته باشد، پس کسی که مالش را غصب کرده اند و نمی تواند در

ناوبری کتاب