صفحه ۳۰۵

ب - قسمت دیگر "سهم سادات" است و باید به مجتهد جامع الشرایط تحویل داده شود یا با اجازه او به سادات فقیر یاساداتی که در سفر درمانده شده اند - گرچه فقیر نباشند - و یا به سید یتیمی که فقیر باشد داده شود. ولی اگر سهم سادات از سادات مستحق اضافه آید مجتهد جامع الشرایط آن را به مصارف سهم امام (ع) می‎رساند، چنانکه اگر سهم سادات کم آید مخارج سادات فقیر از سهم امام (ع) تامین می‎شود. و در حقیقت خمس مخصوصا خمس درآمد کسب و کار حق واحدی است متعلق به امام مسلمین، ولی باید کمبود فقرای سادات از ناحیه آن تامین شود.

مساله 1735- کسی که خمس را به دست مجتهد جامع الشرایط یا نماینده او نرساند یا به مصرفی که او اجازه نداده است برساند تکلیف از او ساقط نمی شود، و باید دوباره خمس مالش را به مجتهدی که دارای همه شرایط است یانماینده او بپردازد و یا به مصرفی که او اجازه می‎دهد برساند.

مساله 1736- به سیدی که در سفر درمانده شده چنانچه سفر او معصیت باشد نباید خمس بدهند، مگر اینکه توبه کرده باشد.

مساله 1737- به سیدی که عادل نیست می‎توان خمس داد، ولی خمس دادن به سیدی که گناهکار است و خمس باعث تقویت او در گناه می‎شود جایز نیست، و به سیدی هم که آشکارا گناه کبیره می‎کند - هرچند خمس دادن کمک به معصیت او نباشد - بنابراحتیاط واجب نباید خمس بدهند. همچنین خمس دادن به سیدی که شیعه دوازده امامی نیست مشکل است.

مساله 1738- اگر به سید بودن کسی یقین نداریم، در صورتی که دو مرد عادل گواهی دهند می‎توان به او خمس داد وادعای خود او کافی نیست. و به کسی که در شهر خود بین مردم به سید بودن شهرت دارد، به گونه ای که موجب یقین یا اطمینان گردد می‎توان خمس داد.

مساله 1739- به مرد یا زن سیدی که مخارج او بر انسان واجب است - مانند همسر و فرزند و پدر و مادر - نمی توان خمس داد تا به مصرف مخارجی که بر عهده شخص خمس دهنده است برساند، ولی اگر آن سید یا سیدة مخارج دیگری دارد که بر عهده خمس دهنده نیست و یا مخارج دیگران بر او واجب است که نمی تواند تامین نماید، انسان می‎تواند به او مقداری خمس بدهد تا در آن مخارج صرف کند.

مساله 1740- به سید فقیری که مخارجش به عهده دیگری است و او نمی تواند مخارج آن سید ه را بدهد می‎توان خمس داد، همچنین است اگر بتواند مخارج او را بپردازد ولی ندهد.

ناوبری کتاب