بنابراحتیاط واجب باید به هرراه ممکن قیمت آن را معلوم کند.
مساله 1698- استخراج معادن و گنجها اگر به وسیله حکومت اسلامی جامع الشرایط صورت پذیرد خمس ندارد، وحکومت عدل طبق مصلحت قطعی میتواند معدنی را به فرد دیگری واگذار نماید یا به او اجاره دهد، و در این دوصورت خمس آن به عهده آن فرد میباشد، مگر اینکه مقدار خمس در قرارداد اجاره حساب شده باشد. و اگر کسی بدون اجازه حکومت عدل اسلامی یا در زمان نبودن آن معدنی را استخراج نماید، خمس آن را به ترتیبی که گفته شدباید بپردازد.
3 - گنج:
"گنج" مالی است که در زمین، درخت، کوه و یا دیوار پنهان بوده و کسی آن را پیدا کند و طوری باشد که مردم به آن گنج بگویند.
مساله 1699- اگر انسان در جایی که ملک کسی نیست یا در زمینی که از کسی خریده گنجی پیدا کند و بداند از کسانی که مالک زمین بوده اند نیست، مال خود او میشود و باید خمس آن را بپردازد، ولی اگر احتمال دهد مال یکی ازصاحبان پیشین زمین بوده بنابراحتیاط باید به آنان اطلاع دهد و چنانچه صاحب آن را پیدا کند باید به او برگرداند، و اگرمعلوم شود به هیچ یک از آنان تعلق ندارد مال خود او میشود و فقط باید خمس آن را بپردازد.
مساله 1700- نصاب گنج بنابراحتیاط واجب همان نصاب معدن است که در مساله «1690» گفته شد، بنابراین اگرقیمت آن پیش از کسر مخارج به حد نصاب برسد، بنابراحتیاط واجب باید پس از کسر هزینه ای که صرف کرده خمس باقیمانده آن را بدهد.
مساله 1701- اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنها روی هم به حد نصاب برسد باید خمس آن را بپردازد، همچنین اگر در چند جا گنج پیدا کند و روی هم به حد نصاب برسد بنابراحتیاط خمس آن را بدهد، مگر اینکه استخراج آنها با فاصله زمانی باشد و عرفا بیش از یک استخراج به حساب آید، که در این صورت هر کدام جداگانه حساب میشود.
مساله 1702- اگر چند نفر گنجی پیدا کنند و قیمت سهم هر یک به حد نصاب برسد باید خمس آن را بپردازند.
مساله 1703- اگر کسی حیوانی بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند، چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده است بنابراحتیاط واجب باید به او خبر دهد، و اگر معلوم شود مال او نیست باید به
.jpg)
