مساله 1689- چون ممکن است گچ، آهک، گل سرخ و گل سرشوی جزو مواد معدنی محسوب شوند، بنابراحتیاطواجب باید خمس آنها را - اگر به حد نصاب برسند - پس از کسر مخارج استخراج و بدون کم کردن مخارج سالیانه زندگی بپردازد.
مساله 1690- نصاب معدن بنابراحتیاط واجب صد و پنج مثقال معمولی برابر با "492/187» گرم نقره سکه دار و یاپانزده مثقال معمولی برابر با "70/312» گرم طلای سکه دار میباشد، بنابراین اگر قیمت چیزی که از معدن استخراج شده پیش از کسر مخارج استخراج به هر یک از دو مقدار ذکر شده برسد، بنابراحتیاط واجب پس از کسر مخارج استخراج خمس باقیمانده را بپردازد.
مساله 1691- مقصود از طلا و نقره سکه دار، دینار و درهم است که در گذشته پول رایج زمان بوده و چون دیگر رواج ندارد قیمت آنها به حسب پول رایج هر زمان ملاک است، و بنابراحتیاط واجب قیمت هر کدام کمتر است نصاب معدن را مطابق با آن ارزش تعیین نمایند.
مساله 1692- اگر چند نفر در استخراج معدن شریک باشند، چنانچه سهم هر شریک به حد نصاب برسد، پس از کسرمخارج استخراج خمس باقیمانده بر آنها واجب میشود.
مساله 1693- اگر چیزی که از معدن استخراج نموده کمتر از حد نصاب باشد، چنانچه به تنهایی یا با دیگر سودهای او از مخارج سالیانه اش زیاد بیاید باید خمس اضافه را بپردازد.
مساله 1694- کسی که از معدن چیزی به دست میآورد - در صورت رسیدن به حد نصاب - باید خمس آن را بدهد، چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن، در زمینی باشد که ملک است یا در جایی که مالک ندارد.
مساله 1695- اگر معدنی را که در ملک دیگری است و عرفا جزو ملک او میباشد بیرون آورد، آنچه از آن به دست میآید بنابراحتیاط مال صاحب ملک است، و چون صاحب ملک برای بیرون آوردن آن خرجی نکرده باید خمس تمام آنچه را که از معدن بیرون آمده - در صورت رسیدن به حد نصاب - بپردازد.
مساله 1696- اگر کسی معدنی را که در اعماق ملک دیگری است از طریق مباح و بدون تصرف در ملک او استخراج نماید مال صاحب ملک نمی باشد، و در صورت رسیدن به حد نصاب خود او باید پس از کسر مخارج استخراج خمس آن را بپردازد.
مساله 1697- اگر نداند چیزی را که از معدن بیرون آورده به حد نصاب میرسد یا نه،
.jpg)
