ندارد خریداری نموده و یک سال از خرید آن گذشته باشد باید خمس آن را بپردازد، و اگر جزو موونه زندگی او باشد و بیشتر از شانش نباشد، چنانچه بداند در بین سالی که سود برده آن را خریده است لازم نیست خمس آن را بپردازد، ولی اگر نداند که وسط سال بوده یا بعد از تمام شدن سال بنابراحتیاط با حاکم شرع مصالحه نماید.
مساله 1684- کسی که از اول تکلیف خمس نداده است اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را به این نیت نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد - مثلا زمینی را برای زراعت خریده - چنانچه پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته: "این ملک را به این پول می خرم" در صورتی که حاکم شرع معامله یک پنجم آن را اجازه بدهد، خریدار باید خمس مقداری را که فعلا آن ملک ارزش دارد بپردازد، همچنین است بنابراحتیاط واجب اگر از اول قصد داشته که پول خمس نداده را عوض چیزی که خریده بپردازد، و نیز چنین است بنابراحتیاط اگر پول آن را در سال خرید از درآمد همان سال پرداخته است.
مساله 1685- هرچند خمس به عین مال تعلق میگیرد ولی مالک در ادای آن مخیر است از عین مال یا قیمت آن پرداخت نماید، بجز خمس مال حلال مخلوط با حرام که بنابراحتیاط واجب بایستی از عین همان مال داده شود و یا بااجازه حاکم شرع تبدیل به قیمت شود.
مساله 1686- اگر خمس را از همان مال نپردازد و بخواهد از جنس یا مال دیگر بدهد، باید به قیمت واقعی یعنی قیمت روز حساب کند، و چنانچه جنس خود را گرانتر از قیمت واقعی حساب کند - اگرچه نیازمند به آن قیمت راضی شده باشد - باید مقداری را که زیاد حساب کرده دوباره بدهد.
مساله 1687- کسی که از نیازمند طلبکار است و میخواهد طلب خود را بابت خمس حساب کند، بنابر احتیاط واجب خمس را به او پرداخت نموده و سپس از بابت طلب خود پس بگیرد، ولی اگر با اجازه حاکم شرع باشد، میتواند طلب خود را بابت بدهی حساب نماید.
2 - معدن:
مساله 1688- اگر کسی از معادن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت و سایر معادن چیزی استخراج کند، در صورتی که به اندازه نصاب باشد - که مقدار آن گفته خواهد شد - باید خمس آن را بپردازد.
.jpg)
