آیت‌الله منتظری

الف - اگر برای استفاده در کسب و کار خریده باشد، باید خمس آن را بپردازد.

ب - اگر برای استفاده خانوادگی و برآوردن نیاز زندگی خریده باشد، خمس آن واجب نیست.

ج - اگر برای هر دو باشد، هرکدام بیشتر است ملاک می‎باشد، و چنانچه تقریبا مساوی باشند، نصف آن را جزو سرمایه حساب کند و خمس آن را بدهد.

مساله 1657- کسی که مقداری از درآمد خود را بتدریج برای تعمیر مغازه یا آباد کردن زمین موات یا احداث باغ مصرف نموده، باید در آخر سال خمس آن را بپردازد، و اگر اصل زمین آباد شده هم افزایش قیمت پیدا کرده، باید آخرسال خمس آن را بدهد. ولی اگر قصد فروش زمین را ندارد و می‎خواهد آن را داشته باشد، چنانچه یک بار خمس آن رابدهد در سالهای بعد تا زمانی که آن را نفروخته خمس واجب نمی شود.

مساله 1658- اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد و خمس نهال را داده باشد، سالی که موقع فروش آنهاست - اگرچه آنها را نفروشد - باید خمس آنها را پس از مخارج سالیانه پرداخت کند، ولی اگر مثلا از شاخه های آنها که معمولا هر سال بریده می‎شوند سودی ببرد و به تنهایی یا با سودهای دیگر کسب از مخارج سالیانه اش زیاد بیاید، درآخر هرسال باید خمس آن را بدهد.

مساله 1659- اگر بچه نابالغ سرمایه ای داشته باشد که از آن سودی به دست می‎آید، بنابراحتیاط واجب بعد از آنکه بالغ شد باید خمس آن را بپردازد.

مساله 1660- کسی که به لحاظ شان عرفی و یا برای صحت و سلامتی خود - نه برای به دست آوردن سود و منفعت - به مقداری سرمایه احتیاج داشته باشد، ظاهرا آن سرمایه جزو مخارج او محسوب می‎شود و خمس ندارد.

خمس خانه و اثاثیه:

مساله 1661- هرگاه از درآمد سال چیزی مانند خانه یا ماشین سواری یا فرش و یا سایر وسایل زندگی در بین سال تهیه کند و یا بخرد و در سالهای بعد آن را بفروشد، بنابراحتیاط واجب خمس قیمت اصل آن را فورا بدهد، هرچندبخواهد پول آن را بابت خانه دیگری که نیاز دارد صرف نماید. ولی اگر از فروش آن سودی به دست آورد، آن سود ازدرآمد سال فروش می‎باشد و خمس ندارد، مگر اینکه از مخارج سالیانه زیاد بیاید. و اگر خانه را در سالهای بعدنفروشد بلکه با خانه دیگری که مورد نیاز است مبادله نماید خمس بر او واجب نمی شود.