کسانی که روزه بر آنها واجب نیست
مساله 1583- کسانی که روزه بر آنها واجب نیست عبارتند از:
1 - کسی که به علت پیری توانایی روزه گرفتن ندارد و یا روزه گرفتن برای او مشقت داشته باشد، ولی در صورت دوم ونیز بنابراحتیاط واجب در صورت اول باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، هرچند بهتر پرداخت دو مد طعام میباشد. و چنین شخصی اگر بتواند پس از ماه رمضان بدون مشقت روزه های خود را قضا کند بنابراحتیاط مستحب قضای آن را بجا آورد.
2 - کسی که مرضی دارد که زیاد تشنه میشود و توان و تحمل تشنگی را ندارد یا برای او مشقت دارد، و در صورت دوم و نیز بنابراحتیاط واجب در صورت اول باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد. و بهتر آن است که بیشتر از مقدارضرورت آب نیاشامد، و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد بنابراحتیاط روزه هایی را که نگرفته قضا نماید.
3 - زنی که وضع حمل او نزدیک است و روزه برای بچه او زیان دارد یا موجب ضرر برای خود او میشود، و در صورت اول و نیز بنابراحتیاط واجب در صورت دوم باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت باید روزه هایی را که نگرفته قضا نماید.
4 - زنی که بچه شیر میدهد و شیر او کم است - چه مادر بچه باشد یا دایه او و چه با اجرت شیر دهد یا بی اجرت - وروزه برای بچه ای که شیر میخورد یا برای خود او ضرر دارد، و در صورت اول و نیز بنابراحتیاط واجب در صورت دوم باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، و در هر دو صورت باید روزه هایی را که نگرفته قضا نماید. و اگر کسی پیدا شود که بدون اجرت یا با گرفتن اجرت از پدر یا مادر بچه یا فرد دیگر بچه را شیر دهد بنابراحتیاط بچه را به اوبدهد و روزه را بگیرد.
مساله 1584- اگر روزه موجب ضعف انسان گردد نمی تواند از گرفتن آن خود داری کند، ولی اگر به حد حرج و مشقت برسد میتواند روزه نگیرد و بعد قضای آن را بجا آورد، ولی بنابراحتیاط تنها به مقدار ضرورت غذا یا آب مصرف نماید.
مساله 1585- دختری که به سن بلوغ رسیده ولی از لحاظ جسمی به گونه ای است که انجام عبادات - مخصوصا روزه - برای او مقدور نیست یا عسر و حرج دارد و یا موجب زیان و ضرر برای اوست تکلیف از او ساقط میشود، ولی هروقت توانست باید آن را قضا نماید.