مساله 1550- کسی که کفاره جمع بر او واجب شده است اگر نتواند هم دو ماه روزه بگیرد و هم شصت فقیر را سیرنماید و هم یک بنده آزاد کند، هرکدام از آنها را که ممکن است باید انجام دهد.
مواردی که کفاره تکرار میشود
مساله 1551- بنابراحتیاط واجب در موارد زیر کفاره روزه رمضان تکرار میشود:
1 - اگر از روی عمد در یک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع یا استمناء نماید، که بنابراحتیاط واجب باید به تعدادجماع یا استمناء کفاره بدهد، ولی اگر چند مرتبه کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد - مثلا چند مرتبه غذابخورد - یک کفاره کافی است.
2 - اگر غیر از جماع و استمناء کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد با همسر خود جماع نماید، که بنابراحتیاط برای هرکدام یک کفاره واجب میشود.
3 - هرگاه از راه حرام جماع کند و بعد با همسر خود جماع نماید، که بنابراحتیاط واجب یک کفاره جمع و یک کفاره غیر جمع بدهد.
مساله 1552- اگر روزه دار جماع و استمناء را که به واسطه آن کفاره جمع واجب میشود چند بار انجام دهد، بنابراحتیاط واجب به تعداد آنها کفاره جمع را تکرار نماید.
احکام روزه قضا
مساله 1553- اگر دیوانه ای عاقل شود یا کافری مسلمان گردد، قضای روزه های زمان دیوانگی یا کفر بر او واجب نیست، ولی اگر مسلمانی کافر شود و دوباره مسلمان گردد قضای روزه های زمان کفر بر او واجب است.
مساله 1554- روزه ای که از انسان به واسطه مستی ترک شده باید قضا شود، هرچند چیزی را که به وسیله آن مست شده برای معالجه خورده باشد، بلکه اگر نیت روزه کرده و مست شده بنابراحتیاط واجب باید آن روزه را تمام کند وقضای آن را نیز بجا آورد.
مساله 1555- کسی که برای عذری یا بدون عذر چند روز را روزه نگرفته و بعد در شماره آن شک کرده دو حالت دارد:
الف - اگر شک کند که چه وقت عذرش برطرف شده بنابراحتیاط واجب باید به احتمال بیشتر عمل کند، مثل کسی که پیش از ماه رمضان به مسافرت رفته و نمی داند پنجم رمضان از سفر بازگشته یا ششم، چنین شخصی باید احتیاطا شش روز را روزه بگیرد.