صفحه ۲۷۰

انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است، بلکه در صورتی که پس از تحقیق گمان به صبح داشته یا بنابراحتیاط گمان به شب داشته یا شک داشته که صبح شده یا نه و کاری که روزه را باطل می‎کند انجام داده و بعد معلوم شود صبح بوده قضای آن روزه بر او واجب می‎شود. ولی اگر بعد از تحقیق یقین کند که صبح نشده و چیزی بخورد و بعد معلوم شود صبح بوده قضا واجب نیست.

4 - هرگاه به گفته کسی که می‎گوید صبح نشده کاری که روزه را باطل می‎کند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است، خواه گفته آن فرد برای او حجت باشد یا نه.

5 - هرگاه به گفته کسی که می‎گوید صبح شده یقین نکند یا خیال کند شوخی کرده و کاری که روزه را باطل می‎کند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است.

6 - هرگاه نابینا و مانند آن به گفته کسی که می‎گوید مغرب شده اطمینان کرده و افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده است.

7 - بنابراحتیاط هرگاه در هوای صاف به علت تاریک شدن هوا یقین کند مغرب شده و افطار نماید و پس از آن معلوم شود مغرب نبوده است، ولی اگر در هوای ابری با اطمینان به مغرب افطار کند و پس از آن معلوم شود مغرب نبوده قضالازم نیست.

8 - اگر به گفته دو عادل روزه خود را افطار کند یا به گفته کسی اطمینان پیدا کند مغرب شده و افطار نماید ولی بعدمعلوم شود مغرب نشده است.

9 - هرگاه بی جهت یا برای خنک شدن مضمضه کند - یعنی آب را در دهان بگرداند - و بی اختیار فرو رود، ولی اگرفراموش کند روزه است یا برای وضوی نماز واجب مضمضه کند و بی اختیار فرو رود قضا بر او واجب نیست.

10 - بنابراحتیاط اگر چیز دیگری غیر از آب را در دهان ببرد و بی اختیار فرو رود، یا آب را برای استنشاق در بینی نمایدو اتفاقا فرو رود.

11 - بنابراحتیاط واجب هرگاه نمی توانسته مساله را یاد بگیرد یا اصلا متوجه مساله نبوده و یا یقین داشته فلان چیزروزه را باطل نمی کند و آن را انجام داده است.

12 - بنابراحتیاط هرگاه با همسرش ملاعبه کند و بدون اینکه قصد و یا عادت داشته باشد بدون اختیار منی از او خارج شود.

مواردی که قضا و کفاره هر دو واجب است

مساله 1547- در موارد زیر علاوه بر قضا کفاره نیز بر انسان واجب می‎شود:

1 - اگر از روی علم و آگاهی و عمد یکی از مبطلات روزه را انجام دهد، و همچنین بنابراحتیاط

ناوبری کتاب