صفحه ۲۱

می‎توان به تقلید از میت ادامه داد.

مساله 15- باقی ماندن بر تقلید مجتهدی که از دنیا رفته سه صورت دارد:

الف - اگر مجتهدی که از دنیا رفته اعلم از مجتهدین زنده بوده، بنابراحتیاط واجب باید نسبت به مسائلی که در زمان حیات مجتهد اعلم به آنها عمل کرده یا به قصد عمل کردن یاد گرفته و فراموش نکرده است بر تقلید او باقی بماند.

ب - اگر مجتهد زنده نسبت به مجتهدی که از دنیا رفته اعلم باشد، بنابراحتیاط واجب باید در تمام مسائل به فتوای مجتهد زنده عمل نماید.

ج - اگر مجتهد زنده و مجتهدی که از دنیا رفته از نظر علمی - به طور یقین یا احتمال - مساوی باشند، بنابراحتیاط بایدنسبت به مسائلی که در زمان حیات مجتهد مرحوم به فتوای او عمل نموده باقی باشد، و نسبت به مسائلی که برای عمل یاد گرفته و عمل نکرده مخیر است به فتوای هر کدام عمل نماید، ولی نسبت به مسائلی که یاد نگرفته و یافراموش کرده باید از مجتهد زنده تقلید کند.

مساله 16- اگر در مساله ای به فتوای مجتهد زنده رفتار کند، نمی تواند در آن مساله مطابق فتوای مجتهدی که از دنیارفته است عمل نماید، ولی اگر مجتهد زنده در مساله ای فتوی ندهد و احتیاط نماید و مقلد مدتی به آن احتیاط عمل کند - در صورتی که در زمان حیات مجتهد مرحوم در آن مساله به فتوای او عمل کرده یا برای عمل به آن یاد گرفته باشد- می‎تواند دوباره به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته عمل نماید.

مساله 17- تقلید ابتدایی از مجتهدی که از دنیا رفته جایز نیست، بنابراین کسی که به تازگی مکلف شده باید از مجتهداعلم زنده تقلید نماید، و نمی تواند از مجتهد مرحوم تقلید کند.

مساله 18- اگر برای کسی مساله ای پیش آید که حکم آن را نداند، اگر ممکن است باید تا دستیابی به فتوای مجتهداعلم صبر کند یا اگر احتیاط ممکن باشد به احتیاط عمل نماید، و اگر صبر و احتیاط ممکن نباشد - مثلا در حال نمازباشد - می‎تواند آن را به امید درست بودن به شکلی که می‎خواهد انجام دهد، پس اگر آشکار شد عملی را که انجام داده مخالف واقع یا گفتار مجتهد اعلم بوده، باید دوباره آن را به طور صحیح بجا آورد.

مساله 19- اگر کسی فتوای مجتهدی را به دیگری بگوید، چنانچه فتوای آن مجتهد عوض شود لازم نیست به او خبردهد، ولی اگر بعد از گفتن فتوی بفهمد اشتباه کرده است، در صورت امکان باید اشتباه را برطرف نماید.

مساله 20- کسانی که اعمال خود را بدون تقلید انجام داده اند یا از مجتهدی که جامع شرایط

ناوبری کتاب