صفحه ۲۰

یکی از آنان تقلید نمود.

مساله 9- عدول (تغییر تقلید) از مجتهدی به مجتهد دیگر در مسائلی که به آن عمل شده جایز نیست، ولی اگر کسی که از مجتهد غیر اعلم تقلید می‎کرده پس از مدتی بفهمد دیگری اعلم است، باید از مجتهد قبلی عدول کند و به مجتهداعلم رجوع نماید، بلکه اگر گمان پیدا کند یا احتمال دهد که دیگری اعلم است باید به او مراجعه نماید.

مساله 10- به دست آوردن فتوی و نظریه مجتهد چهار راه دارد:

الف - شنیدن از خود مجتهد

ب - شنیدن از دو نفر عادل

ج - شنیدن از کسی که گفته او موجب اطمینان است.

د - دیدن در رساله مجتهد یا ملاحظه دستخط او، در صورتی که به درستی رساله یا دستخط وی مطمئن باشد.

مساله 11- پس از آنکه مقلد به فتوی و نظریه مجتهد آگاهی یافت، تا هنگامی که به تغییر فتوی و نظر او یقین یااطمینان پیدا نکرده است باید به همان فتوی عمل نماید، و در صورت شک در عوض شدن فتوی جستجو لازم نیست.

مساله 12- اگر مجتهد اعلم در مساله ای فتوی دهد، مقلد او نمی تواند در آن مساله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند، ولی اگر فتوی ندهد و بفرماید: "احتیاط آن است که فلان طور عمل شود" مثلا بفرماید: احتیاط آن است که در رکعت سوم و چهارم نماز سه مرتبه تسبیحات اربعه - یعنی "سبحان الله والحمد لله ولااله الاالله والله اکبر" - بگویند، مقلدباید یا به این احتیاط که "احتیاط واجب" نام دارد عمل کند و سه مرتبه بگوید، و یا به فتوای مجتهدی که علم او ازمجتهد اعلم کمتر و از مجتهد های دیگر بیشتر است عمل نماید، پس اگر او یک مرتبه گفتن را کافی بداند می‎تواند یک مرتبه بگوید. همچنین است اگر مجتهد اعلم بفرماید: مساله "محل تامل" یا "محل اشکال" است.

مساله 13- اگر مجتهد اعلم بعد از آنکه در مساله ای فتوی داده است احتیاط کند - مثلا بفرماید: ظرف نجس را اگر یک مرتبه در آب کر بشویند پاک می‎شود، ولی احتیاط آن است که سه مرتبه بشویند - مقلد او نمی تواند در آن مساله به فتوای مجتهد دیگر رفتار کند، بلکه باید یا به همین فتوی عمل کند، یا به احتیاط بعد از فتوی که آن را "احتیاطمستحب" می‎گویند عمل نماید، مگر آنکه فتوای مجتهد دیگر به احتیاط نزدیکتر باشد.

مساله 14- اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‎کند از دنیا برود باید از مجتهد زنده دیگر تقلید نمود، پس اگر مجتهد زنده باقی ماندن بر تقلید مجتهد میت را به هر مقدار اجازه دهد،

ناوبری کتاب