پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شودشک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه، باید بجا آورد. ولی چنانچه با توجه و التفات نشستن یا خوابیدن را به جای ایستادن انجام داده و پیش از شروع در حمد یا تسبیحات شک کرده است، پس اگر در تشهد شک کرده آن را به قصد قربت مطلقه بجا آورد و نماز او صحیح است، و اگر در سجده شک کرده آن را بجا آورد و نماز را تمام کرده وبنابراحتیاط واجب دوباره بخواند.
مساله 1036- اگر شک کند یکی از رکنهای نماز را بجا آورده یا نه، دو صورت دارد:
الف - چنانچه مشغول کار بعد از آن نشده - مثلا پیش از خواندن تشهد شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه - بایدبجا آورد، و چنانچه بعد یادش بیاید که آن رکن را انجام داده بوده، چون رکن زیاد شده نمازش باطل است.
ب - چنانچه مشغول کار بعد از آن شده - مثلا مشغول خواندن تشهد است و شک کند دو سجده را بجا آورده یا نه - بایدبه شک خود اعتنا نکند، و اگر یادش بیاید که آن رکن را انجام نداده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید بجا آورد، و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است. بنابراین اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را انجام نداده باید برگردد و بجا آورد و نمازش صحیح است، و اگر در رکوع یا پس از آن یادش بیاید نمازش باطل است.
مساله 1037- اگر شک کند عملی را که رکن نیست بجا آورده یا نه، دو حالت دارد:
الف - چنانچه مشغول کار بعد از آن نشده - مثلا پیش از شروع سوره شک کند که حمد را خوانده است یا نه - باید آن رابجا آورد، و اگر بعد از انجام آن یادش بیاید که آن را انجام داده بوده نمازش صحیح است.
ب - چنانچه مشغول کار بعد از آن شده - مثلا مشغول خواندن سوره است و شک کند که حمد را خوانده یا نه - باید به شک خود اعتنا نکند، و اگر یادش بیاید که آن را انجام نداده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید بجا آورد، و اگرمشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است. بنابراین اگر مثلا در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده باید برگردد وبخواند، و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است، ولی بعد از نماز بنابراحتیاط واجب دو سجده سهو بجا آورد.
مساله 1038- اگر شک کند سلام نماز را گفته یا نه، یا شک کند درست گفته یا نه، چنانچه مشغول تعقیبات نماز یامشغول نماز دیگر شده یا به واسطه انجام کاری که نماز را به هم میزند از حال نمازگزار بیرون رفته است به شک خوداعتنا نکند، و اگر پیش از اینها شک کند، پس اگر در اصل گفتن سلام شک کرده باید سلام را بگوید، و اگر در صحیح گفتن سلام شک کرده بنابراحتیاط واجب آن را بگوید.