صفحه ۱۷۱

مساله 931- اگر به طور غیر معمول سجده کند - مثلا سینه و شکم را به زمین بچسباند یا پاها را دراز کند - اگر چه هفت عضوی که گفته شد به زمین برسد، بنابراحتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.

مساله 932- اگر در پیشانی زخم یا مانند آن باشد چنانچه ممکن است باید با جای سالم پیشانی سجده کند، و اگرزخم تمام پیشانی را گرفته باشد به طوری که هیچ جای آن را نتواند بر زمین بگذارد، باید با یکی از دو طرف پیشانی سجده کند و بنابراحتیاط واجب ابرو را هم بر زمین بگذارد، هر چند به تکرار نماز باشد، و بنابراحتیاط طرف راست رابر چپ مقدم دارد، و اگر ممکن نیست، با چانه و بینی وگرنه با هر جایی از صورت که ممکن است سجده کند، و اگر به هیچ جایی از صورت نیز ممکن نیست با جلوی سر سجده نماید.

مساله 933- کسی که نمی تواند پیشانی را بر زمین برساند، باید به قدری که می‎تواند خم شود و مهر یا چیز دیگری راکه سجده بر آن صحیح است روی جای بلندی گذاشته و طوری پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است، ولی باید کف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول بر زمین بگذارد. و اگر هیچ نمی تواند خم شود باید برای سجده بنشیند و با سر اشاره کند، و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید، و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است که اگر می‎تواند به قدری مهر را بلند کند که پیشانی را بر آن گذاشته و تا ممکن است کف دستها و زانوها و انگشتان پا رابر زمین بگذارد، و اگر با سر یا چشمها هم نمی تواند اشاره کند، باید در قلب خود نیت سجده نماید و بنابراحتیاطواجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره کند.

مساله 934- کسی که نمی تواند بنشیند باید ایستاده نیت سجده کند، و چنانچه می‎تواند، برای سجده با سر اشاره کند، و اگر نمی تواند، با چشمها اشاره نماید، و اگر این را هم نمی تواند در قلب نیت سجده کند و بنابراحتیاط واجب بادست و مانند آن برای سجده اشاره نماید.

مساله 935- اگر پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود چنانچه ممکن است نباید دوباره به جای سجده برساند، چه ذکر سجده را گفته باشد یا نه. و اگر نتواند سر را نگه دارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسد روی هم یک سجده حساب می‎شود، و اگر ذکر نگفته باشد باید به قصد قربت مطلقه یعنی: به قصد تقرب به خداوند، بدون نیت وجوب یا استحباب. بگوید.

مساله 936- جایی که انسان ناچار است تقیه کند می‎تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید، و

ناوبری کتاب