صفحه ۱۴۱

ب - چنانچه مجبور باشد نشسته نماز بخواند، باید به گونه ای قرار گیرد که صورت، سینه و سر دو زانوی او رو به قبله باشد.

ج - اگر مجبور باشد خوابیده نماز بخواند، باید طوری به پهلوی راست بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله قرار گیرد، واگر نمی تواند، باید به پهلوی چپ به گونه ای بخوابد که جلوی بدن او به سمت قبله باشد، و اگر به این طور هم نمی تواند، باید به پشت به گونه ای بخوابد که کف پاهای او رو به قبله قرار گیرد.

مساله 727- نماز احتیاط و سجده یا تشهد فراموش شده حکم اصل نماز را دارد و باید رو به قبله خوانده شود، همچنین بنابراحتیاط واجب سجده سهو نیز همین حکم را دارد.

مساله 728- نماز مستحبی را می‎توان در حال راه رفتن و یا سواره خواند، و اگر کسی در این دو حال نماز مستحبی رابخواند لازم نیست رو به قبله باشد.

مساله 729- جستجو برای پیدا کردن سمت قبله واجب است، و نمازگزار می‎تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می‎دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می‎شناسد و محل اطمینان است عمل کند، و اگر هیچ یک از این راهها ممکن نشد، باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبور آنان یا از راههای دیگر پیدا می‎شود عمل نماید، حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می‎شناسد گمان به قبله پیدا کند کافی است.

مساله 730- کسی که گمان به قبله دارد چنانچه بتواند گمان قویتری پیدا کند، نمی تواند به گمان خود عمل نماید، مثلااگر میهمان از گفته صاحبخانه گمان به قبله پیدا کند ولی بتواند از راه دیگر گمان بیشتری حاصل نماید، نباید به گفته صاحبخانه قناعت کند.

مساله 731- اگر برای پیدا کردن قبله وسیله ای ندارد یا با اینکه کوشش کرده گمانش به طرفی نمی رود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد بنابراحتیاط واجب چهار نماز به چهار طرف بخواند ، و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد به اندازه ای که وقت دارد نماز بخواند - مثلا اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید نماز را به هر طرفی که می‎خواهد بخواند- و بنابراحتیاط قضای نماز را هم بجا آورد. و باید نمازها را به گونه ای بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله بوده، یاانحراف آن به طرف دست راست یا دست چپ قبله نرسیده باشد یعنی کمتر از 45 درجه باشد.

مساله 732- اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است، باید به هر دو طرف نماز بخواند، ولی احتیاطمستحب آن است که در صورت گمان به هر چهار طرف نماز بخواند.

ناوبری کتاب