اما تناسخ ملکی - چنان که گفته شد - امری محال است و درست روشن نیست چه کسانی به آن قائل گشته یا برای چه به آن قائل شده اند. مرحوم صدر المتألهین فرموده است: برخی از اهل نظر برای این که نفوس و ارواح را متناهی میدانسته اند نظر به حقانیت تناسخ داده اند.الحکمة المتعالیه، ج 4، ص 27.
و بعضی گفته اند: علت این که عده ای قائل به تناسخ شده اند آن است که چون نفوس و ارواح، مادی و جرمانی هستند نمی توانند مجرد و بدون بدن باقی بمانند، پس به ناچار به موجود مادی دیگری غیر از بدن اول تعلق میگیرند.شرح حکمة الاشراق، فصل اول، مقاله پنجم، ص 476.
و بعضی گفته اند: قائلین به تناسخ برخی از هندوها هستند که میپندارند نفس از گناهان خود پاک نمی شود مگر به وسیله تناسخ، و تنها آلهه برترند که دچار تناسخ نمی شوند؛ و از این رو هندوها آرزو دارند که به وسیله تناسخ ارتقای روحی پیدا نموده و تا مرتبه الهیت راه یابند و میگویند: نفوس نیکان همواره در پرتو تناسخ صعودی به مراحل برتر کمال میرسند ولی نفوس بدان به واسطه تناسخ نزولی و تعلق به جسم جمادی یا نباتی یا حیوانی به انحطاط و سقوط در درکات عقاب میرسند یا این که تا زمان از بین رفتن تمام اشیاء گرفتار عذاب میمانند.
تناسخ در اسفار ملا صدرا
(سؤال) این جانب به دنبال کتاب مفصلی هستم تا تناسخ روح را به نقد و چالش کشیده باشد. این اندیشه در حال رشد و نمو در میان جوانان است. لطفا حقیر را راهنمایی فرمایید.
جواب: بهترین و دقیق ترین کسی که در این زمینه بحث کرده است، حکیم بزرگ مرحوم صدرالمتألهین در کتاب با ارزش خود به نام "اسفار" در مبحث نفس میباشد. و آن کتاب مأخذ بسیاری دیگر از کتاب ها در این موضوع است.
.jpg)
