آیت‌الله منتظری

استناد حضرت علی (ع) به حدیث غدیر

(سؤال) چنان که در خطبه شقشقیه می‎خوانیم حضرت علی (ع) دلیل قبول حکومت را دو امر بیان می‎کنند: اول، حجتی که با وجود اکثریت ایجاد شده بود. و دوم، تعهدی که علما در مقابل خداوند دارند که از ستم ستمگران جلوگیری کنند و به یاری ستم دیدگان بشتابند. در این جا شاهدیم که حضرت علی (ع) حکومت را به حکم این که عالم بود قبول کرد و سخنی از پیامبر(ص) مبنی بر ولی بودن خود پس از آن حضرت به میان نمی آورد. پس چرا اصرار بر این است که حضرت علی (ع) و فرزندانش و در آخر، ولی فقیه باید حاکم باشند؟ ضمنا اگر کسی در آن زمان، این دو شرط در مورد او صدق می‎کرد، علی (ع) با او بیعت می‎کرد و از حکومت کناره می‎گرفت ؟

جواب: حضرت علی (ع) در آن خطبه به طور صریح نصب خود را برای خلافت از سوی پیامبر(ص) مطرح نکرده، ولی اشاره اجمالی به غصب آن نموده اند. و بنابر نقل مرحوم علامه امینی در جلد اول کتاب شریف "الغدیر"، آن حضرت در موارد مختلف برای نصب خود برای خلافت به حدیث متواتر غدیر که پیامبر(ص) در روز 18 ذی الحجه سال آخر عمر مبارک خود در غدیر خم ایراد فرمود استناد کرده است. و گفتنی است که قیاس ولایت فقیه جامع الشرایط با ولایت ائمه معصومین (ع) اشتباه محض و خطر آفرین است؛ زیرا مشروعیت ولایت فقیه جامع الشرایط بنابر نظر مورد قبول با انتخاب مردمی تحقق پیدا می‎کند، و حتی به نظر این جانب، مردم حق دارند و می‎توانند در مقام بیعت و انتخاب، مدت ولایت او را محدود و یا اصل آن را مشروط به شرایطی نمایند، که در صورت تخلف، خود به خود ولایت او منتفی می‎شود.

نهج البلاغه و واقعه غدیر

(سؤال) جناب عالی به عنوان مفسر "نهج البلاغه" بفرمایید چرا حضرت علی (ع) به واقعه غدیر خم با آن اهمیتی که دارد و حدود 24000 نفر شاهد آن بودند، در کتاب شریف "نهج البلاغه" که حاوی آن همه صحبت های ایشان است، هیچ اشاره ای نکرده اند؟