حال که چنین فرصتی دست داده است تا از نظرات گرانقدر حضرت عالی بهره مند شویم فرصت را غنیمت شمرده در باب خطبه 80 به روایتی و 79 به روایتی دیگر از "نهج البلاغه" سؤال میکنم که حضرت علی (ع) در این خطبه که عنوانش "فی ذم النساء" است فرمایشاتی دارند که برای بنده کمی ایجاد ابهام شده است. لذا لطفا تفسیر این خطبه را نیز بفرمایید. این خطبه پس از جنگ جمل ایراد شده است.
از این که حوصله فرموده و برای رفع تحیر و جهل این جانب در این موارد وقت میگذارید صمیمانه سپاسگزارم.
جواب: بدون شک احکام شرعیه باید هم با اصول مسلم اسلامی منطبق باشد و هم مخالف با احکام قطعی عقل نباشد؛ ولی مفاد قاعده ملازمه بین حکم شرعی و حکم عقل (که البته نظریه ای اصولی است نه حدیث و روایت) این نیست که هر حکم شرعی با صرف نظر از بیان شارع مقدس، به طور مستقیم مورد حکم عقل نیز هست و عقل به تنهایی همه جهات آن را کشف میکند؛ گرچه حکمی که مخالف و متضاد با حکم صریح عقل باشد نمی تواند حکم شرعی محسوب شود. بنابراین احکامی که با ادله قرآنی یا با احادیثی که هم از نظر سند و هم از نظر دلالت، معتبر است و مخالف حکم قطعی عقل نیز نباشد، حکم شرعی است؛ هرچند عقل همه جهات و علل آن را درک نکرده باشد.
مواردی که اشاره کرده اید گرچه بعضا مورد اختلاف و دارای مناقشات فنی و اجتهادی است ولی مخالف با حکم قطعی عقل یا اصول مسلم دینی و اسلامی نیست.
تفاوت دیه زن و مرد مورد تصریح روایات معتبر است، همان طور که تفاوت ارث مرد و زن مورد تصریح قرآن کریم است؛ ولی تفاوت زن و مرد در دیه یا ارث به معنای تفاوت ارزش زن و مرد نیست تا مخالف حکم عقل یا اصول مسلم دینی باشد. برخلاف آنچه تصور شده است، دیه مبین ارزش اقتصادی یا معنوی افراد نیست. افراد با درجات معنوی متفاوت از عادل و متقی گرفته تا فاسق، و با توانایی های مختلف، دیه یکسانی دارند. ارزش اقتصادی جان و اعضای انسان نیز در دیه مطرح
.jpg)
