"اختلال در نظم" باید دقیقا تعریف شود تا مورد سوء استفاده بعضی افراد در حاکمیت و یا تضییع حقوق افراد نگردد؛ و در هر صورت اظهار عقاید و مخالفت نظری با حاکمیت - و یا حتی مخالفت عملی چنانچه به حد محاربه و فعالیت مسلحانه نرسد - مصداق عناوین فوق نیست.
موارد تعزیر
(سؤال) آیا حکومت شرعا مجاز است هر جا مصلحت بداند مجازات تعزیر وضع نماید، یا موارد تعزیر شرعا مشخص و منصوص است ؟
جواب: تعزیر به معنای تأدیب است، و تأدیب در برابر گناه است. در مواردی که برای گناه از ناحیه شرع حد خاصی مشخص نشده، حاکم شرع واجد شرایط برای جلوگیری از توسعه گناه حق دارد گناهکار را ادب نماید. و تأدیب و کیفیت و مقدار و مراتب آن بسته به نظر حاکم شرع صالح است؛ او باید مصالح جامعه و شرایط زمانی و مکانی و موقعیت گناهکار را در نظر بگیرد، و چه بسا عفو و گذشت اصلح باشد، و بسا لازم است به توبیخ و تهدید اکتفا کند. و آخرین مرتبه تعزیر ضرب یا حبس یا تعزیر مالی، و یا امور دیگری است که در زمان ما بتواند در اصلاح مجرمین مؤثر باشد. در "نهج البلاغه" میخوانیم: "أولی الناس بالعفو أقدرهم علی العقوبة"؛نهج البلاغه، حکمت 52. "شایسته ترین مردم به عفو، قادرترین آنان بر مجازات است". و باز میخوانیم: "أقیلوا ذوی المروءات عثراتهم فما یعثر منهم عاثر الا و یدالله بیده یرفعه"؛همان، حکمت 20. "از لغزش افراد با مروت بگذرید، چرا که هیچ یک از آنان لغزشی نمی کند مگر این که دست خدا به دست اوست و او را بلند مینماید". و در "غرر و درر" میخوانیم: "رب ذنب مقدار العقوبة علیه اعلام المذنب به"؛غرر الحکم و دررالکلم، ج 4، ص 73، ح 5342. "چه بسا گناهی که مجازات آن، همان فهماندن آن است به
.jpg)
