صلح ] اگر یکی از آنان بر دیگری تجاوز کرد با متجاوز بجنگید تا به فرمان خدا برگردد".
"بغی" در آیه فوق هر چند به معنای زیاده طلبی و تجاوز به حقوق است، ولی از نظر مورد و شأن نزول به درگیری مسلحانه بین دو طائفه از مؤمنین اطلاق شده، لذا جلوگیری از بغی هر چند غیر مسلحانه باشد نیز با قدرت سلاح پیش بینی شده است. شأن نزول آیه نیز قتال و درگیری بین دو طایفه (اوس و خزرج یا غیر آن ها) بوده است.
علاوه بر این در تاریخ، سه جنگ جمل، صفین و نهروان را به عنوان مصادیق بارز بغی ذکر کرده اند؛ و روایت: "تقتله الفئة الباغیة"؛تاریخ بغداد، ج 11، ص 428. "او را گروهی از بغاة به قتل میرسانند" که در پیش گویی پیامبراکرم (ص) در مورد جناب عمار رضوان الله علیه نقل شده است، به تجاوز نظامی معاویه در صفین اشاره دارد.
و اما در تعبیرات فقها "بغی" به خروج بر علیه امام معصوم (ع) یا امام عادل تفسیر شده، مثلا شهید اول در متن لمعه، "بغی" را در خروج بر امام معصوم (ع) منحصر کرده است.الروضة البهیه، ج 2، ص 387. و محقق و صاحب "جواهر" آن را به خروج از اطاعت امام عادل تفسیر نموده اند.جواهر الکلام، ج 21، ص 322. و در بعضی از تعبیرات لفظ "امام" به صورت مطلق آمده است؛ و در مقام تفسیر معنای "خروج" نیز به بروز و قیام برای قتال و درگیری مسلحانه تصریح شده است.
ولی بحث در مورد این که مقصود از بغی، خروج بر امام معصوم (ع) است یا مطلق امام عادل، به نظر میرسد بی فایده باشد. زیرا مفاد آیه بغی عام میباشد و شامل تمام مواردی است که جمعی از مؤمنین در برابر جمعی دیگر از آنان دست به قیام مسلحانه بزنند؛ و برای آن چهار مورد قابل تصور است:
الف - تجاوز عده ای از مؤمنین بر عده ای دیگر.
ب - تجاوز دولتی مسلمان بر دولت مسلمان دیگر.
.jpg)
